Author name: Anupam

दिनेश गौतम | काठमाडौं, १७ वैशाख कोरोना भाइरसका कारण लकडाउन काठमाडौं । घरबाट बाहिर निस्कन पाइँदैन । अब अत्यावश्यक सामग्री उपभोक्ताले कसरी ल्याउने त ? अब के गर्ने ? कसरी सामान खरिद गर्ने ? घरमा विद्युतीय सामग्री बिग्रियो कसरी बनाउने ? बालबालिकालाई के पढाउने ? किचेनमा तरकारीलगायतका खाद्यान्न सकियो कहाँबाट ल्याउने ? औषधि सकियो अब के गर्ने ? युवालाई स्वदेशमै उद्यमी बनाउने सारथी : आइडिया स्टुडियो आइडिया स्टुडियोले आइडिया निकाल्यो । चारवटा बिज्नेस कम्पनीलाई एकै ठाउँमा ल्याएर उपभोक्तालाई सेवा दिने । आइडिया स्टुडियोमा आवद्ध सजिलो मर्मत सेवा, मेट्रो तरकारी, नेपाल मेड र कुलल्याबले उपभोक्तालाई सेवा दिन तयार भए । सेवा दिने कसरी त ? आइडिया स्टुडियोले नेतृत्व लियो । यसमा ४ वटै कम्पनी तयार भए । एउटा नम्बरमा फोन गरेपछि आफूलाई चाहिने सामग्री घरमै आइपुग्ने गरी काम अगाडि बढ्यो । जसलाई ‘वान कल ४ सर्भिसेज’ भनिएको छ । अहिले लकडाउनको सययमा उपभोक्तालाई सहज भएको छ । के– के सेवा पाइन्छ ? सजिलो ममर्त सेवा सजिलो मर्मत सेवाले इलेक्ट्रिसियन, प्लम्बिङ, कम्पयुटरलगायतका सामग्री बनाउँछ । घर, अफिस वा अस्पताल जुनसुकै क्षेत्रमा पनि विद्युतीय सामग्री बिग्रियो भने बनाउने टेक्निसियन उपलब्ध गराउँछ । भिडियो वा फोनबाटै पनि बनाउन मिल्ने रहेछ भने त्यो सेवा पनि रहेको छ । जहाँ समस्या, त्यहाँ सजिलो मेट्रो तरकारी मेट्रो तरकारीले किचेनमा चाहिने तरकारीदेखि खाद्यान्नलगायतको सामग्री उपलब्ध गराउँछ । आफूलाई चाहिने सामग्री अडर गर्‍यो भने घरमै मेट्रो तरकारीले ल्याइदिन्छ । जसका कारण कोरोना भाइरसको जोखिम मोलेर तरकारी किन्न बाहिर जानु पर्दैन । कसरी सुरु भयो मेट्रो तरकारी ? कुलल्याब कुलल्याबले अनलाइन शिक्षा दिइरहेको छ । लकडाउनका कारण विद्यालय तहका विद्यार्थीको पठनपाठन प्रभावित भएको छ । उनीहरूको पठनपाठन नरोकियोस्, घरमै बसेर पनि सिक्न सकून् भनेर अनलाइनमा पाठ्य सामग्री राखिएको छ, जसबाट विद्यार्थीलाई फाइदा पुगेको छ । नेपाल मेड नेपाल मेडले मेडिकल प्रोडक्टको सेवा दिएको छ । कुनै औषधि आवश्यक परेमा नेपाल मेडबाट घरमै उपलब्ध गराउँछ । जति पनि मेडिकल प्रोडक्टहरू छन्, ती सामग्री नेपाल मेडले उपलब्ध गराउँछ । यदि बिरामी भएमा वा नियमित खानुपर्ने औषधि सकिएमा बिरामीका लागि सहज भएको छ । ‘आइडिया स्टुडियाेले नेतृत्व लिएर सुरु गरेका हौँ,’ स्टुडियोकी सञ्चार निर्देशक श्रद्धा पालने भनिन्, ‘कोभिड १९ का कारण असहज भएपछि उपभोक्तालाई सहज होस् भनेर सुरु गरेका हौँ ।’ यो सेवा काठमाडौं उपत्यकामा मात्र उपलब्ध छ । ‘सामाजिक उत्तरदायित्व र सामूहिक कामको विकास गर्न सहयोग पुग्ने अपेक्षा छ,’ उनले भनिन्, ‘आइडिया स्टुडियोले नयाँनयाँ आइडियालाई प्रोत्साहन गर्दै आएको छ ।’ ‘लकडाउनको समयमा के गर्न सकिन्छ ? कसरी सेवा दिने भन्ने सोच्दै थियौँ,’ सजिलो मर्मत सेवाका संस्थापक कविश श्रेष्ठले भने, ‘४ वटा बिजनेसलाई एकै ठाउँमा राखेर फोनबाट उपभोक्तालाई सेवा दिन सफल भएका छौँ ।’ आइडिया स्टुडियोले प्रत्येक वर्ष आइडिया हन्टको आयोजनाका साथै नयाँनयाँ आइडियालाई बिजनेसमा रुपान्तरण गर्न सहयोग गर्दै आएको छ । अहिलेसम्म ४ वटा आइडिया हन्टको आयोजना गरेको छ । जसमा सयौँ आइडियाहरू आएका छन् । १ सयभन्दा बढी आइडियाले सफल रूपमा व्यवसाय गरिरहेका छन् । Original Post प्रकाशित मिति: बुधबार, वैशाख १७, २०७७, ०५:१७:००

सम्झना घिमिरे | काठमाडौं,१७ वैशाख   तपाईं हामी लकडाउनले गर्दा घरमा फुर्सदिलो बनेर समय बिताइरहँदा केही युवाहरू भने कसरी तपाईं हाम्रो जीवनलाई सहज बनाउने भन्दै दिनरात अध्ययन अनुसन्धानमा जुटिरहेका छन् । उनीहरूलाई न त लकडाउनले रोकेको छ, न कोरोनाको त्रासले नै । सिर्जनशील युवाहरू सोचलाई उद्योगसम्म पुर्‍याउन अनवरत लागिरहेका छन् । आज हामी कुरा गर्दै छौँ- आइडिया स्टुडियो सिजन ४ को डिल राउण्डअन्तर्गत हाइफ्लाइङ सेगमेन्टका प्रतिस्पर्धीहरूका बारेमा । सोचलाई उद्योगसम्म कसरी पुर्‍याउने भन्नेबारेमा ६ जनाले दमदार सिर्जना प्रस्तुत गरेका थिए, जसमध्ये टिकट एण्ड सप नामक विजनेस आइडिया हाइफ्लाइङ सेगमेन्टको विजेता बन्न सफल भएको छ। टिकट एण्ड सप वेबसाइटका निर्माता क्षितिज थापाले हाइफ्लाइङ सेगमेन्टका विजेता बनेसँगै ५ लाख रुपैयाँको व्यावसायिक सहयोगसमेत प्राप्त गरेका छन् । हेरौँ, कस्तो छ त हाइफ्लाइङ सेगमेन्टका विजेता र अन्य प्रतिस्पर्धीहरूका सिर्जना ? नेपालीलाई नेपाल घुमाउने क्षितिजको सपना आन्तरिक पर्यटनलाई प्रवर्द्धन गर्दै नेपालीलाई आफ्नै देशको कुना कन्दरा घुमाउने सपना लिएर आइडिया स्टुडियोसम्म आइपुगेका छन् क्षितिज थापा । क्षितिजले घुम्न चाहने तर कम पैसामा घुम्ने ठाउँ कसरी पुग्ने भन्ने चिन्तालाई समाधान गर्दै टिकट एन्ड सप वेबसाइट ल्याएका छन् । यसबाट तपाईंले जुनसुकै स्थान घुम्नलाई कुनकुन ट्राभल एजेन्सीले सस्तो र भरपर्दो रूपमा घुमाउँदै आएका छन् भन्ने जानकारी दिने गर्छ । अर्थात् एकभन्दा बढी एजेन्सीहरूको तुलना गर्दै सस्तो र भरपर्दो एजेन्सी खोज्ने काम गर्छ । नयाँ सोच, नौलो उत्पादन : आइडियाले दिएको ऊर्जा आन्तरिक पर्यटन प्रवर्द्धन गर्न नेपालीलाई नेपाल घुमाउँदै विजनेस गर्ने थापाको सोच छ । यसका लागि थापालाई अहिले ५० लाख रुपैयाँ लगानी आवश्यक छ । थापाका अनुसार आफ्नै देश घुम्न चाहने पर्यटकहरू दिन प्रति दिन बढ्दै गएका छन् । थापा भन्छन्, ‘तथ्याङ्क हेर्ने हो भने पनि आन्तरिक पर्यटक बढ्दै गएका छन् । सन् २०१८ को तथ्याङ्कअनुसार कुल ५ लाख ५० हजार नेपालीले नेपाल घुमेका छन् भने सन् २०१९ मा ६ लाख पर्यटकले नेपाल घुमेका छन् ।’ खासगरी टिकट एण्ड सप वेबसाइट १५ देखि ४० वर्ष उमेर समूहका लागि लक्षित गरेर ल्याएको बताउँछन् । पहिलो महिना १ हजार, दोस्रो महिना ५ हजार र तेस्रो महिनाबाट १५ हजार गर्दै ग्राहक बढाउने लक्ष्य छ उनको । यसले तपाईंले जान चाहेको स्थानका पर्यटकीय स्थल तथा होटलहरूसँग समन्वय गरेर तपाईंको यात्रालाई सहज बनाउने काम गर्छ । यसका लागि गोरिल्ला ट्र्याकको प्रयोग गर्ने सोचमा छन् थापा । त्यति मात्र नभएर बाहिर आउन नसकेका पर्यटकीय स्थलहरूको खोजी गरेर पर्यटकहरूलाई त्यहाँसम्म पुर्‍याउने योजना पनि छ । यसरी पर्यटकलाई पर्यटकीय स्थलहरूको जानकारी दिनुका साथै कुन होटल कुन ट्राभल एजेन्सीले सस्तो र भरपर्दो तवरले घुमाउँछ भन्ने जानकारी दिनुका साथै अनलाइनबाट टिकट बुकिङ पनि गर्ने गर्छ । सुसन र सौरभको सिर्जना-ओदोकान केही सामान खरिद गर्नका लागि दोकान दोकान चहार्ने ग्राहकको समस्यालाई समाधान गर्दै एउटै स्थानबाट निश्चित पैसामा ग्राहकहरू समक्ष पुर्‍याउने योजना लिएर आएका छन्, सुसन अधिकारी र सौरभ श्रेष्ठ । ओदोकानडटकम नामक वेबसाइटको माध्यमबाट आफूले चाहेको सामान सुपथ मूल्यमा किन्न सकिनेछ। यसका लागि बजारसम्म पुग्नुपर्ने बाध्यतालाई हटाउँदै घरमै होम डेलिभरी गर्नेछ । वास्तवमा यो कुनै उत्पादन स्थल नभएर बजारमा पाउने सामानहरूलाई त्यसको मूल्य तुलना गरेर सस्तो र गुणस्तरीय सामान ग्राहकसम्म पुर्‍याउने काम अर्थात् विचौलियाको काम गर्ने गर्छ । ओदोकानमा ८० प्रकारका व्राण्डका सामानहरू उपलब्ध हुनेछन् । मकैका विभिन्न परिकार खाने हो ? आउनुहोस् मिस्टर कर्न यसबापत ओदोकानले सामानको मूल्याङ्कन गरेर ८ देखि २५ प्रतिशतसम्म नाफा कामाएर पनि बजारमा भन्दा सस्तो दरमा सामान बेच्न सकिने श्रेष्ठको भनाइ छ । समय पनि बचत हुने, सस्तो दरमा पसलपसल नपुगी ब्राण्डेड सामान एउटै पसलमा पाइने भएपछि ग्राहक आकर्षित हुनेमा पक्का छन् श्रेष्ठ र अधिकारी । यसका लागि तपाईंले बुकिङ गरेको सामान बजारबाट मगाएर ग्राहकलाई बेच्ने काम गर्छ । यसका लागि ब्राण्डलाई विस्तार गर्न पहिलो चरणमा २ लाख रुपैयाँको सामान बेच्ने र क्रमश: त्यसलाई बढाउँदै लैजाने अधिकारीको भनाइ छ । यस वेबसाइटबाट फरफरक पसलमा फरक फरक मूल्यले वाक्क दिक्क बनाएका ग्राहकलाई लाभ हुने अधिकारी र श्रेष्ठको दाबी छ । गर्ने होइन त स्मार्ट पार्किङ ? स्मार्ट पार्किङ सिस्टमको योजना लिएर आइडिया स्टुडियो आइपुगेका छन् सुरेन्द्र महर्जन । महर्जनको स्मार्ट पार्किङ सिस्टमले पाकिङ स्थलमा पार्किङका बारेमा जानकारी दिने गर्छ । जस्तो: तपाईं कुनै सपिङ मलमा पुग्नुभयो भने पहिलो समस्या हुन्छ सवारी पार्क कहाँ गर्ने ? पाकिङ भेटे पनि पार्क गर्ने ठाउँ छैन कि भन्ने समस्याबाट सबै गुज्रिरहेका हुन्छौँ । हो, यही समस्यालाई सामाधान गर्नका लागि महर्जनले स्मार्ट पार्किङलाई अगाडि ल्याएका छन् । यसले पार्किङमा बाहिरबाटै खालि ठाउँ भएको वा नभएको बारेमा जानकारी दिने गर्छ । उदाहरणका लागि पार्किङ स्थलमा पार्किङ गर्न स्थान खालि छ भने महर्जनले बनाएको सिस्टमले अटोमेटिक रूपमा हरियो बत्ती बालेर जानकारी दिन्छ भने ठाउँ खालि नभएको खण्डमा बाहिरबाटै रातो बत्ती बालेर पार्किङ गर्नेलाई जानकारी दिने गर्छ । सञ्जयको सिर्जना : कुदाउने होइन त फोहोरबाटै गाडी ! यसले पार्किङ गर्ने स्थान खोज्दै पार्किङ क्षेत्र चहार्नुपर्ने बाध्यताबाट उन्मुक्ति दिने महर्जनको दाबी छ, जसको पहिलो सुरुवात भाटभटेनीको पार्किङ स्थलबाट गरिसकिएको छ । यसले कर्मचारी राख्नुपर्ने बाध्यतालाई हटाउनुका साथै पार्किङलाई पनि सस्तो बनाउने महर्जनको भनाइ छ। उदाहरणका लागि एउटा पार्किङ स्थलमा कम्तीमा पनि ४ जना कर्मचारी रहन्छन्, जसले थोरैमा पनि १२ हजार रुपैयाँ महिनाको पाउँछन् । यसरी ४ जनाको वार्षिक रूपमा ४ लाख ८० हजार रुपैयाँ पर्न जान्छ । सिस्टम राखेको खण्डमा ५० सवारी साधन राख्न मिल्ने पार्किङका लागि ३ लाख रुपैयाँसम्म पर्ने हुन्छ । तर, यो एक पटक राखिसकेपछि फेरि राखिरहन पर्दैन । यसले गर्दा वार्षिक रूपमा १ लाख ८० हजार रुपैयाँ फाइदा पार्किङ धनीलाई पुग्ने महर्जनको दाबी छ । पार्किङ स्थलमा कर्मचारी राख्नु भन्दा स्मार्ट पार्किङ सिस्टम सस्तो पर्ने महजर्नको भनाइ छ । यसका लागि सुरुमा महर्जनलाई सिस्टम निर्माण गर्नका लागि उपकरण र विजेनेस प्लान गर्नका लागि ६ लाख ५० हजार रुपैयाँ लगानी आवश्यक रहेको छ । लगानी पाएको खण्डमा सिस्टमलाई बजारीकरण गर्दै उपत्यकालाई नै स्मार्ट बनाउने उनको योजना छ । यस्तो रह्यो आइडिया स्टुडियो सिजन ४ यससँगै आइडिया स्टुडियोको सिजन ४ सकिएको छ । हरेक वर्ष सोचलाई उद्योगसम्म पुयाउने उद्देश्यले सञ्चालन हुँदै आएको टेलिभिजन कार्यक्रम आइडिया स्टुडियोले सिजन ४ मा २४ जना सिर्जनशील युवाहरूलाई ४ वटा सेगमेन्टमा विजनेस आइडियाहरू प्रस्तुत गर्ने मौका दिएको छ । त्यस्तै, डिल राउण्डअन्तर्गतका आइडिएटरहरूलाई व्यावसायिक सहयोगको साथै व्यावसायिक प्रशिक्षण पनि दिएको छ । यस वर्ष आइडिया स्टुडियोको डिल राउण्डअन्तर्गत ३१ जना आइडिएटरहरूले आफ्नो आइडिया प्रस्तुत गरेका थिए । यस मध्येका २४ जना आइडिएरले ४ वटा विधामा आइडिया प्रस्तुत गरेका छन् । प्रत्येक विधाबाट एक-एक जना गरेर ४ जना विजेता बनेका छन्, जसले प्रति व्यक्ति ५ लाख रुपैयाँ व्यावसायिक सहयोगसमेत पाएका छन् । २४ जनामा ग्रिनोभेसन सेग्मेन्टबाट बायो डिग्रेबल खादा आइडिया प्रस्तुत

स्मार्ट बन्न कसलाई मन हुँदैन र ? घरदेखि कार्यालय र स्कुलदेखि कलेजसम्म हामी अरुमाझ फरक, आकर्षक बन्ने प्रयासमा हुन्छौँ । सुन्दा सामान्य लाग्न सक्छ । तर, सोच्नुस् त, के हामी हरेक कुरामा स्मार्ट छौँ ? हामीले गरिरहेका कामहरू चुस्त, छरिताे र प्रभावकारी छन् ? सबैमा यसकाे जवाफ ‘एस’ पक्कै छैन । स्मार्ट बन्न खोजे पनि स-साना गतिविधिले रोकिरहेको हुन सक्छ । लकडाउनमा घरभित्रै थुनिएर बसेको समयमा कार्यालयको काम, पढाइ र घरका अन्य कामहरू सहज तरिकाले गर्न स्मार्टनेस कति किफायती हुन्थ्याे । लकडाउनकाे समयमा सुतेर दिनरात काटिरहेका पाठकलाई स्मार्ट हुने केही आइडिया सेयर गर्दैछाैँ । जसले तपाईंलाई खाटबाट जुरुक्क उठाएर पेट मिचीमिची हँसाउन सक्छ, अनि हँसाएर बिजनेस गराउन पनि सिकाउँछ । त्यति मात्र होइन, घरलाई सुरक्षित बनाउने र घरमै बसेर तपाईंलाई पढाउन पनि सक्छ । अनि हुनुभएन त स्मार्ट तपाईं ? घरमा बसेर मज्जाले हाँस्दै खाटमै बसेर मोबाइलबाटै कप्युटर ल्यापटप खोल्नुस्, अनि खाटमै बसेर पढ्नुस् स्मार्ट तरिकाले । अब बनाऔँ घरलाई स्मार्ट लकडाउनमा फुर्सदिलो हुनुभएको छ भने यो समयमा स्मार्ट हुन सिक्नुस् है । स्मार्ट हुनका लागि पहिले घरलाई स्मार्ट बनाउनुपर्छ । आखिर सुरुवात नै घर हो हामी सबैको । कसरी बनाउने त अब घरलाई स्मार्ट ? स्मार्ट घर बनाउन गजबको आइडिया लिएर आएका छन् सुशान्त महर्जन, सृष्टि अवाले र गौतम श्रेष्ठ । यी ३ युवाले तपाईंको घरलाई सुरक्षित बनाउने स्मार्ट घर नामक नयाँ एप लिएर आएका छन् । स्मार्ट एपको माध्यमबाट तपाईंले एउटा कोठाको बत्ती अर्को कोठामा बसेर निभाउने बाल्ने दुवै गर्न सक्नुहुन्छ । त्यति मात्र होइन, भान्सामा बिजुलीबाट केही पकाइरहनुभएको छ । बिर्सेर तपाईं बाहिर निस्किनुभयो भने पनि बाहिरैबाट भान्सामा पाकिरहेको परिकार बन्द गरेर खराब हुनबाट रोक्न सक्नुहुन्छ । कहिलेकाँही बाहिर निस्कँदा हतारमा फ्यान खुल्लै छोड्ने, बत्ती निभाउन बिर्सने हामी सबैको समस्या हो । दिनभर मिटर घुमिरहन्छ बिल चढिरहन्छ । यसले हैरान हुनभएको छ भने पनि अब स्मार्ट घर एपबाट तपाईं जहाँ बसेर पनि बत्ती, फ्यान, फ्रिजजस्ता विद्युतीय वस्तु निभाउन खोल्न दुवै गर्न सक्नुहुन्छ । अनि भएन त स्मार्ट घर । घर स्मार्ट भएपछि तपाईं पनि स्मार्ट । यसका लागि तपाईं घरमै रहँदा मोबाइलको हटस्पट र बाहिर इन्टरनेटबाट यो एप प्रयोग गर्न सक्नुहुनेछ । यो एप सबै प्रकारका ग्राहकलाई लाभदायक हुने सृष्टिको दाबी छ । यसका लागि पहिले तपाईंलाई एउटा घरका लागि ५० हजार शुल्क लाग्छ तर प्रयोग गदै जाँदा शुल्क पनि घट्दै जाने सृष्टि बताउँछिन् । स्टार्टअपमै रहेका ३ युवाले स्मार्ट्ली अटोमेसन सेवा कम्पनी दर्ता गराइसकेका छन् । जसबाट घरलाई स्मार्ट बनाउन लागिपरिरहेको सुशान्त महर्जन बताउँछन् । सिर्जनालाई बिजनेसकाे रूप दिन लागिपरिरहेका यी ३ युवाहरू अहिले लागानीको खोजीमा छन् । गौतम श्रेष्ठका अनुसार क्यापिटल इन्भेष्टमेन्ट अर्थात् कुल पुँजी २० लाख रहनेछ । जसमा १० लाख रूपैयाँ लगानी आफैँ गर्ने सोचमा छन् भने, बाँकी १० लाख रूपैयाँका लागि उनीहरू लगानीकर्ताको खोजीमा छन् । यदि लगानी पाउने हो भने अबको ६ महिनाभित्रमा सफ्टवेयर इन्जिनियर, टेक्निसियनलगायत विषेशज्ञ व्यक्तिहरूलाई कम्पनीमा ल्याएर उपत्यकाका प्रत्येक घरहरूलाई स्मार्ट बनाउने उनीहरूकाे योजना छ । साहको सिर्जना–घरमै बसेर लिनुस् स्मार्ट शिक्षा तपाईं अविभावक हुनुहुन्छ भने लकडाउनमा आफ्ना छोराछोरीलाई समय बर्बाद गर्न नदिनुस् । बरु हाम्रो टुटरडककममा लगइन गरेर विद्यालयमा हुने पढाइलाई घरमा पढाउनुस् । कोरोनाको भयबाट छुटकारा पाउँदै बालबालिकाको भविष्य उज्ज्वल पार्न टुटरडटकम सेवा लिएर आएका छन् उमेशकुमार साहले । टुटरडटकम शिक्षकहरू एकजुट बनाउने थलो बन्न सक्ने साहको दाबी छ । हाल टुटरडटकमले होम ट्युसन सञ्चालन गर्दै आएको छ । जसले टुटरडटकममा होम ट्युसनका लागि आग्रह गरेका छन्, ती विद्यार्थीहरूलाई घरमै गएर पढाउँदै आएको छ । तर, यसलाई विस्तार गर्दै साह अब अनलाइनबाटै कक्षा पनि सञ्चालन गर्ने योजनामा छन् । यो योजनाबाट तपाईंले आफ्ना बालबालिकालाई घरमै बसेर बढाउन सक्नुहुनेछ । त्यति मात्र नभएर जुन विषयमा कमजोर हो, सोही विषयको मात्र ट्युसन पनि पढ्न सक्नुहुनेछ । यसका लागि तपाईंले हाम्रो टुटरडटकम लगइन गरेर आफूले चाहेको विषय पढ्न रिक्वेस्ट गर्ने र सोहीअनुसार एपले तपाईंलाई शिक्षकका बारेमा जानकारी दिन्छ । यसरी तपाईंले शिक्षक रोजेर घरमै बसेर पढ्न सक्नुहुनेछ । हाललाई गणित विषय मात्र राखिएको छ । यसमा कति कक्षाका लागि पढ्ने हो, सोहीअनुरुपको शुल्क लिइनेछ । जस्तो ५ कक्षासम्मका लागि ५ हजार, ८ कक्षासम्मका लागि ८ हजार रूपैयाँ मासिक तिर्नुपर्नेछ । यसरी कक्षा बढेसँगै शुल्क पनि बढ्दै जाने साहको भनाइ छ । यसमा विद्यार्थी मात्र नभएर शिक्षक शिक्षिकाहरू पनि जोडिन सक्नेछन् । जसका लागि पहिले कम्पनीले शिक्षकको अनलाइन टेस्ट लिनेछ र शिक्षकले भिडियो पठाउनुपर्नेछ । यसरी शिक्षकको गुणस्तर मापन गरेर अनलाइनबाट पढाउन अनुमति दिनेछन् । यसले गर्दा पढ्न चाहनेले पनि शिक्षक रोजेर पढ्न सक्ने साह बताउँछन् । यसरी शिक्षकले पढाएबापतको शुल्कबाट २० प्रतिशत कम्पनीले लिने गर्दछ । यसरी घरघरमा रोजेको र खोजेको शिक्षा र रोजगारी पुर्‍याउँदै उद्यमी बन्ने लक्ष्य छ साहको । साहका अनुसार देशभर २१ लाख विद्यार्थी, ३५ हजार विद्यालय र १ लाख १४ हजार शिक्षक छन् । काठमाडौँमा मात्र ५ लाख विद्यार्थी छन् । ती विद्यार्थीको ५ प्रतिशतलाई मात्र यो एपबाट पढाउन सकेमा पनि १३ सय विद्यार्थीलाई शिक्षित बनाउन सकिने उनको दाबी छ । यसबाट वार्षिक १५ देखि २० लाख रूपैयाँसम्म नाफा कामाउन सक्ने उनको दाबी छ । यसका लागि ३ लाख ५१ हजार रूपैयाँ लगानी आवश्यक छ । जसमा १ लाख ५० हजारले अफिस खडा गर्ने र बाँकी १ लाख ५० हजारले इन्टरनेटको माध्यमबाट घरघरसम्म शिक्षा र रोजगारी पुर्‍याउन र शाखा कार्यालयहरू खोल्ने साहको योजना छ । मज्जाले हाँस्दै पैसा कमाऔँ तपाईंलाई हासाउँदै नचाउँदै उद्यमी बन्ने सोचमा अगाडि बढिरहेका छन् २ युवा– निमेष श्रेष्ठ र अनिशजंग थापा । आफ्नो सिर्जनालई फन रिभोलुसन टीभीको नाम दिँदै घरमै बसेर सबैलाई हँसाउने योजना छ यी २ जनाको । हाँसेर पनि पैसा कमाउन सकिन्छ त ? पक्कै पनि सकिँदैन । घरमै बसेर हाँसेर कमाउन नसके पनि यी दुवैले तपाईं हामीलाई घरमै बसाएर र हँसाएर भने पक्कै राम्रो पैसा कमाउने गरेका छन् । या उद्यमी नै बन्दै छन् । यी २ युवाकाे क्रियटिङ क्वालिटी फिल्म नामक आइडियाले उद्यमसम्मको बाटो पहिल्याइसकेको छ । अहिले ५८ हजार सब्स्क्राइबर रहेको युटुवसाइटबाट उनीहरूले अहिले मासिक १ लाख ५० हजार रूपैयाँ मासिक आम्दानी गर्दै आएका छन् । अब यसलाई बढाउँदै ३ महिनाभित्रमा १ लाख सब्स्क्रावर्स पुर्‍याउने योजना उनीहरूकाे छ । यसरी १ लाख पुर्‍याउनका लागि उनीहरूले १३ जना थप सहयोगी कर्मचारी राख्ने योजनामा छन्, जो स्क्रिप्ट राइटरदेखि प्राविधिकसम्मका हुनेछन् । यसरी महिनामा ४ वटासम्म भिडियो बनाएर मासिक रूपमा ४ देखि ५ लाख रूपैयाँसम्म कमाउन सकिने श्रेष्ठको दाबी छ । यसका लागि श्रेष्ठ र थापालाई ३६ लाख ७० हजार ६ सय रूपैयाँ लगानी आवश्यक छ । अहिले क्यापिटल इन्भेष्टमेन्ट १६

कोरोनाको त्रासले अहिले मानिसलाई एउटा पाठ भने पक्कै सिकाएको छ, त्यो हो आत्मनिर्भता । कृषिप्रधान मुलुकमा कृषिजन्य सामानको आयात नै ७० प्रतिशतभन्दा बढी छ मुलुकमा । दिन प्रति दिन कृषकहरू कृषि पेसाबाट पलायन हुँदै छन् । यस्तो अवस्थामा मुलुकको आत्मनिर्भता थप खस्कँदो अवस्थामा छ । अहिले अधिकांश शहरमा बसोवास गर्दै आएका सर्वसाधारण गाउँ गएका छन् । अधिकांशले खेतीपाती गर्न थाली पनि सकेका छन्, लकडाउनले भोकमरीको अवस्था नल्यायोस् भनेर । यो प्रकोपलाई अवसरको रूपमा ढाल्न सके राम्रो अवसरको रूपमा पनि लिन सकिन्छ अहिले । देशलाई आआफ्नो स्तरबाट कसरी आत्मनिर्भर बनाउन सकिन्छ भनेर सोचिरहनुभएको छ भने विशाल राईको व्यावसायिक यात्रा तपाईंका लागि पनि गज्जब प्रेरणा बन्न सक्छ । यस्तो छ विशालको व्यावसायिक यात्रा विशाल राई विगत ५ वर्षदेखि माछा पालनमा व्यस्त छन् । नेपालमा वर्षिक रूपमा अर्बौं रुपैयाँको माछा आयात गरेको देख्दा आफैँ उत्पादन किन नगर्ने भनेर कस्सिएका राई अहिले वार्षिक रूपमा माछा बेचेर मात्र २ करोड ५० लाख रुपैयाँको कारोबार गरिरहेका छन् । राईका अनुसार नेपालमा सन् १९६० को दशकमा माछापालन सुरु भए पनि यसले खासै व्यावसायिक यात्रा तय गर्न सकेको छैन । अहिले नेपालमा ५० हजारभन्दा बढी कृषकले ६ हजार १ सयभन्दा बढी प्रजातिका माछा उत्पादन गरिहेका छन् तापनि नेपालमा ९५ अर्ब रुपैयाँ बराबरको माछा आयात भइरहेको छ । तसर्थ राई नेपालमा नयाँ प्रविधि तथा गुणस्तरीय ह्याचरी अर्थात् माछाको भुराको अभावले माछा पालन गर्ने बढे पनि आयातलाई कम गर्न नसकेको बताउँछन् । उनले १ कठ्ठा जमिनमा १० हजारसम्म माछा उत्पादन गर्दै आएका छन् । खासगरी पांगासियस माछा पालन गर्दै आएका राई आफू नै पांगासियस माछा पालन गर्ने पहिलो कृषक भएको दाबी गर्छन् । खाँदा स्वादिलो हुनुका साथै माछामा हड्डी कम हुने हुनाले यस्को माग नेपाली बजारमा पनि बढ्दै गएको छ । अहिले उनको पोखरीमा पांगासियस माछा मात्र १ करोड ५० लाखभन्दा बढी छन्, जसबाट उनले वर्षको २ करोड ५० लाख रुपैयाँको कारोबार गर्दै आएका छन् । यसलाई बढाएर २२ करोड रुपैयाँ पुर्‍याउने उनको योजना छ । ५ वर्ष अगाडि २ करोड रुपैयाँ लगानीमा सुरु गरेका राईले अब पुन: २ करोड रुपैयाँ लगानी थप गर्दै वर्षिक ५० हजार किलो माछा उत्पादन गर्ने लक्ष्य लिएका छन्, जसका लागि अब उनलाई १ करोड ३७ लाख रुपैयाँ लगानी आवश्यक पर्नेछ भने बाँकी आफैँ लगानी गर्नेछन् । राईको योजना अहिले राईले पांगासियस माछा प्रति किलो २ सय ५० रुपैयाँमा बेच्दै आएका छन् । उनले माछा मात्र नभएर माछाका भुराहरू पनि बेच्दै आएका छन् । भुरा उनले प्रति गोटा ५ रुपैयाँका दरले बेच्दै आएका छन् । राईले अब लगानी पाएको खण्डमा वार्षिक रूपमा ५० हजार किलाे माछाबाट १५ लाख र भुराबाट ५ करोड रुपैयाँको कारोबार गर्ने लक्ष्य लिएका छन् । नेपालमै पहिलो पटक पांगासियस माछाको भुरा उत्पादन गरिरहेका राईले माछा पालन र भुरा उत्पादनलाई हरेक वर्ष बढाउँदै लैजाने सोचमा छन् । राईका अनुसार ५ वर्षमा ३ लाख किलो माछा उत्पादन गर्दै ५ करोड भुरा पनि उत्पादन गर्ने योजनामा छन् । यसरी ५ वर्ष माछा र भुराबाट नाफा मात्र २२ करोड २० लाख रुपैयाँ कमाउन सकिने राईको दाबी छ । थाइल्यान्डबाट माछा पालन सिकेर आएका राई आफू मात्र नभएर विभिन्न माछा पालन गर्न चाहने कृषकहरूलाई तालिम पनि दिने योजनामा छन् । विशाल राई आइडिया स्टुडियो सिजन ४ को मेड इन नेपाल राउण्डका प्रतिस्पर्धी हुन् । विशाल जस्तै ३१ जना सिर्जनशील युवाहरूलाई उनीहरूकै सिर्जनालाई उद्योगसम्म पुर्‍याउन आइडिया स्टुडियोले विभिन्न व्यावसायिक सहयोगदेखि तालिम तथा प्रशिक्षण दिँदै आएको छ । व्यावसायिक प्रशिक्षणपश्चात् आइडिया स्टुडियोको टेलिभिजन रियालिटी शोमार्फत् आफ्नो सोच प्रस्तुत गर्दै छन् ३१ जना आइडिएटरले । हरेक हप्ताको मंगलबार ३/३ जनाले आइडियाको ४ भागअन्तर्गत आफ्नो व्यावसायिक सोच प्रस्तुत गर्दै आएका छन् । Original Post https://shilapatra.com/detail/25965?fbclid=IwAR0PIKhatgtZvIqYdvNPXgY_qgOOWG_Vz8O7Ig3iJlq3SlP1S17HQk1667s Watch the full episode

२०७२ सालमा नेपालमा महाभूकम्प गयो । भूकम्पले थलिएको काठमाडौँभन्दा बढी थलिएकी थिइन् सीता थापा भट्टराई । लामो समयदेखि थाइराइडको क्यान्सरले पिरोल्नसम्म पिरोलेको थियो उनलाई । माइग्रेनको समस्या पनि उस्तै । ‘बाँच्दिनँ हाेला’ भन्नेमा पुगिसकेकी सीतालाई भूकम्पमा सहयोग गर्न आएका विदेशी सहयोगीहरूले बाँच्ने आशा दिएर गए । विदेशीहरूले ‘बाँचिन्छ’ भनेर दिएकाे त्यही एक त्यान्द्राे आशामाथि टेकेरै क्यान्सरबाट मुक्त भइन् र उनले नयाँ जीवन पाइन् । त्यसो त उनले नयाँ जीवन मात्र पाइनन्, उद्यमी बन्ने मौकासमेत पाइन् । ५ वर्षको अविधिमा क्यान्सरलाई जित्दै उनी उद्यमी बन्न सफल भएकी छन् । आखिर कसरी जितिन् त उनले क्यान्सरलाई ? भोलुन्टियरका लागि क्यानडाबाट आएका १ जना विदेशीले उनलाई हाम्रै नेपालमा पाइने जमराको जुस नियमित सेवन गरे क्यान्सरबाट मुक्ति पाइने सल्लाह दिएका थिए । ती विदेशीले दिएकाे उक्त सल्लाहअनुसार जमराकाे जुस सेवन गरेर नै उनले क्यान्सरलाई  जितिन् । यो उनको आफ्नै अनुभव हो । उनी भन्छिन्, ‘जमरा त ठूलो औषधि रहेछ, हामी भने शिरमा सजाएर मात्र बसिरह्यौँ ।’ आफैँले जमराको लाभ उठाएपछि उनी आफूजस्ता बिरामी अरुलाई पनि जमराको जुस खुवाउन सुरु गरिन् । आफैँ बिरामी, त्यसमाथि अरु बिरामीको सहयोगले नै उनले व्यावसायिक यात्रा तय गरिन् । सहयोगबाट व्यावसायिक यात्रा–जमराको जुस आफूले क्यान्सरजस्तो घातक रोगलाई जितिसकेपछि भने यो अरुलाई पनि खुवाउनुपर्छ भन्दै आफैँ सक्रिय भइन् जमराको जुस बनाउन । जमराको जुस त्यस्ता बिरामीहरूलाई बाँडिन्, जो मुुटु, कलेजो, थाइराइड, क्यान्सर, माइग्रेनजस्ता रोगी थिए । उनीहरूले जुस प्रयोग गरेर स्वास्थ्यमा सुधार भएको कुराले सीतालाई जुसका फाइदाबारे छरछिमेकमा मात्र नभएर पूरै देशमा नै थाहा दिनुपर्ने सोच पलायाे र उनी जुसको व्यवसाय नै सुरू गर्ने याेजनामा पुगिन् । अन्ततः आफूले प्रयोग गरेको करिब ११ महिनापश्चात् उनले काठमाडौँको माकलबारीमा सीता अर्ग्यानिक एग्रो प्रालि सुरु गरिन् । अहिले उनले दैनिक १ सय ५० देखि २ सय जनालाई ३० एमएलबराबरको जुस नियमित खुवाउँदै आएकी छिन् । ३० एमएलको एक गिलासलाई सय रुपैयाँमा बेच्दै आएकी सीताले अहिले होम डेलिभरीको व्यवस्था पनि गरेकी छन् । होम डेलिभरीका लागि भने ९८४९६५०६५२ नम्बरमा फोन गर्नुपर्ने छ । उनी भन्छिन् ‘जुसमा धेरै मात्रामा पोषणयुक्त भिटामिन हुनाले यो स्वास्थ्यका लागि निकै फाइदाजनक छ । एक पटक प्रयोग गरेर हेर्नुस्, बरु आफैँ बनाउनुस् । अनि लाभ पनि आफैँ अनुभव गर्नुस् ।’ अबको योजना काठमाडौंको चाबहिल, बौद्ध, माकलबारी र स्वयम्भुमा जुस सेन्टर राख्दै आएकी सीता अब भने यसलाई बढाएर देशैभर पुर्‍याउने योजनामा छन् । जसका लागि उनलाई ३८ लाख ६५ हजार लगानी आवश्यक छ । २५ लाख रूपैयाँ लगानी आफैँले गरिसकेकाले कुल ६३ लाख ६५ हजार लगानी पर्न जान्छ । जसमा अब ३८ लाख ६५ हजार लगानी थप गर्ने विचारमा छिन् । यसबाट प्रत्येक वर्ष ८ सय ८ प्रतिशतको दरले लगानी फिर्ता आउने उनको दाबी छ । यदि लगानी जुटेको खण्डमा अबको ३ वर्षभित्रमा दैनिक ६० लिटर जुस उत्पादन गरेर बजारमा पुर्‍याउने उनको योजना छ । उनले अहिले सातै प्रदेशबाट मासिक रूपमा १० जनालाई जमाराको जुस बनाउने तालिम पनि दिँदै आएकी छन् । यसरी जमराको जुसलाई देशैभर विस्तार गर्ने उनको लक्ष्य छ । पहिलो चरणमा उनी सात प्रदेशमा २० वटा सेन्टर खोल्ने तयारीमा छन् । यसकाे सफल प्रयोगपछि भने विदेश निर्‍यातका लागि सीता जमराको क्याप्सुल र पाउडर बनाउने योजनामा छिन् । जसका लागि खाद्य व्यवस्था विभागबाट स्वीकृति लिने प्रक्रियामा छन् उनी । हाल चार स्थानबाट जमराको जुस बेचेबापत मासिक १ लाख ५० हजार नाफा कमाउने सीता उत्पादन र बिक्री क्षमता बढाएसँगै नाफा पनि स्वतः बढ्ने उनी बताउँछिन् । स्वदेशी स्रोत र साधनप्रयोग गरेर सिंगो मुलुकलाई स्वस्थ राख्ने उनको योजना छ । त्यसैले त उनी भन्ने गर्छिन्, ‘जैविक जमराको अमृत रसपान, स्वस्थकर जीवन बनाउने हाम्रो अभियान ।’ सीता थापा भट्टराई आइडिया स्टुडियो सिजन– ४ की मेड इन नेपाल राउण्डकी प्रतिस्पर्धी हुन् । उनीजस्तै ३१जना सृजनशिल युवाहरूलाई उनीहरूकै सिर्जनालाई उद्योगसम्म पुर्‍याउन आइडिया स्टुडियोले विभिन्न व्यावसायिक सहयोगदेखि तालिम तथा प्रशिक्षणसमेत दिँदै आएको छ । व्यावसायिक प्रशिक्षणपश्चात् आइडिया स्टुडियोको टेलिभिजन रियालिटी शाेमार्फत आफ्नो सोच प्रस्तुत गर्दैछन् ३१ जना आइडिएटरले । यो हरेक हप्ताको मंगबार ३/३ जनाले आइडियाको ४ भागअन्तर्गत आफ्नो व्यावसायिक सोच प्रस्तुत गर्दै आएका छन् । Original Post https://shilapatra.com/detail/25926?fbclid=IwAR2-AaTN-EwCND-cXMBgFjmdVTC9sOrtvgP79N6yS0Dwg5GA2GSID3jnSPo Watch the full episode https://www.youtube.com/watch?v=Cl-73nkUWjU&t=1141s  

के तपाईंलाई थाहा छ ? पुराना भएका र फाल्ने अवस्थाका गाडीलाई २ लाखमै पुनर्जीवन दिन सकिन्छ नि ! त्यति मात्र होइन, अब नचल्ने भनेर थन्क्याएका गाडीलाई तपाईंको घरबाट निस्किएको फोहोरबाट फिलिली कुदाउन सकिन्छ । न त पेट्रोल सकिएला भन्ने तनाव, न त नयाँ गाडी किनिरहनुपर्ने झन्झट । यी सबै झन्झटबाट मुक्ति पाइने अनि हाइब्रिड सवारीमा हुइँकिन पनि सकिने, त्यो पनि १ वर्ष मात्रै होइन, १० वर्षसम्म । छैन त आश्चर्यजनक ! यही आश्चर्यलाई यर्थाथमा बदल्न हिजोआज सञ्जय राजभण्डारी निकै ब्यस्त रहन्छन् । उनी मात्र होइन, उनका सहकर्मी गौरव अधिकारीको लगाव पनि उस्तै छ । जबजब पेट्रोलियम पदार्थको हाहाकार अनि काठमाडौंका सडक नै ढाक्नेगरी छरपस्ट फ्याँकिएका फोहोर देख्ने गर्छन्, तबतब सञ्जय निकै बेचैन हुन्छन् । उनी विश्वजगतमा हुने गरेका नयाँनयाँ ‘इन्भेन्सन’ पनि नियालिरहेका हुन्छन्- फोहोरबाट ग्यास बनाउन सकिन्छ, त्यो ग्यासबाट खाना पकाउने, मेसिन चलाउनेदेखि गाडीसम्म कुदाउन सकिन्छ । बेलायत र भारतमा यो विधि प्रयोगमा ल्याइसकेपछि भने नेपालमा पनि फोहोर र पुराना गाडीको फ्युजनमा हाइब्रिड सवारी किन नबनाउने भन्ने हुटहुटी चल्न थाल्छ सञ्जय लाई । पुल्चोक क्याम्पसमा स्नातकोत्तरमा अध्ययनरत सञ्जय यही सोचलाई लिएर आइडिया स्टुडियोसम्म पुगेका छन् । सञ्जय को सिर्जना सञ्जय उपत्यकामा मात्र दैनिक ५ सय टन उत्पादन हुने फोहोरलाई कम्पोष्ट गरेर ग्यास निकाले सामान्य गाडीलाई सस्तोमा नै हाइब्रिड गाडी बनाउने तयारीमा छन् । अहिले अध्ययन र अनुसन्धानमा लागिरहेका सञ्जय यो योजनालाई वायो यानको नाम दिएर अगाडि बढिरहेका छन् । के हो वायो यान ? प्राकृतिक स्रोतबाट सञ्चालित सवारी नै वायो यान हो । अर्थात् तपाईं हाम्रो घरबाट निस्किएको फोहोरलाई अर्ग्यानिक रूपमा कम्पोस्ट गरी निकालिएको ग्यासबाट किटको माध्यमबाट पेट्रोल डिजेल जुनसुकै इन्धनबाट चल्ने गाडीलाई पनि ग्यासबाट चल्नेगरी हाइब्रिड बनाउन सकिन्छ । यसरी बायो सीएनजी अर्थात् कम्प्रेस नेचुरल ग्यासको मद्दतबाट हाइब्रिड किट जडान गरी गाडीलाई पुनः नयाँ जीवन दिइन्छ । यो पूर्णतः वातावरणमैत्री हुने र सस्तो पनि हुने हुँदा नेपाली वातावरणमा मात्र नभएर समग्र अर्थतन्त्रमा नै महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने सञ्जय को दाबी छ । नेपालमा यसको प्रयोग सामान्यतया यस्ता किसिमका सवारीहरू विदेशमा प्रयोगमा आइसकेका छन् । नेपालमा भने यो नौलो प्रयोग हो । भारत र बेलायतमा सफल प्रयोग भइसकेको वायो यानको प्रयोग नेपालमा देखिँदैन । तर, नेपालमा यसको प्रयोगलाई बढावा दिँदै वायो यान विस्तार गर्ने हो भने पेट्रोल र डिजेलमा वार्षिक रूपमा खर्बौँ रुपैयाँ विदेश जानबाट रोकिने सञ्जय बताउँछन् । ‘हामी हरेक कुरामा छिमेकी देशहरूसँग परनिर्भर छौँ, अझ नुनदेखि सुनसम्मै,’ उनी भन्छन् ‘गाडी त झनै सबै विदेशबाट मगाउने हो । यस्तो अवस्थामा स्वदेशी स्रोत साधनको प्रयोग गरेरै सवारी चलाउन सकियो भने त हरेक वर्ष बाहिरिने खबौँ रकम बच्ने भयो । यसले अन्य विकासका कामहरू गर्न सकिन्छ नि ! अनि परनिर्भर हुनुपर्ने समस्याको पनि हल हुन्छ ।’ अबको योजना नेपालमा अहिले ५ लाख रूपैयाँबराबरका सवारी साधन हरेक दिन सडकमा गुड्छन् । यदि कुल संख्याको ५ प्रतिशत गाडीलाई हाइब्रिडको रूपमा रूपान्तरण गरे पनि ५ अर्बमा ३ खर्बको व्यापार गर्न सकिने सञ्जय बताउँछन् । एउटा कारलाई हाइब्रिड बनाउँदा २ लाख मात्रै लिने सञ्जय को योजना छ । यसरी २ लाखमा नै नयाँ तथा पुराना गाडीलाई हाइब्रिडका रूपमा ढालिने मात्र होइन, हाइब्रिड बनेपछि त्यस्ता गाडी थप १० वर्षसम्म चलाउन सकिन्छन् । यसरी फाइदा बढी भएकै कारण नेपालमा यसको बजार राम्रो हुने सञ्जय बताउँछन् । यसरी बनाइएको हाइब्रिड गाडी सामान्य गाडीभन्दा २ गुणासम्म माइलेज दिन सक्ने उनको भनाइ छ । अहिले सञ्जय र गौरव अध्ययनमा लागिरहेका छन् । जसका लागि यी दुई जनालाई ७ लाख रूपैयाँको लगानी आवश्यक  छ । ‘लगानी तपाईंको, आइडिया हाम्रो ? अनि भएन त बिजनेस, देशलाई पनि हुने, हामीलाई पनि हुने,’ उनी भन्छन् । सञ्जय आइडिया स्टुडियो सिजन– ४ का ‘मेड इन नेपाल’ राउण्डका प्रतिस्पर्धी हुन् । उनीसँगै अन्य २ जनाले आफ्ना आइडिया प्रस्तुत गरिसकेका छन् भने बाँकी ३ जनाले आउने मंगलबार प्रस्तुत गर्नेछन् । आइडिया स्टुडियोले नेपालभरका ४ सय जनाबाट ३१ जना छनोट गरेर ४ वटा विधामा उनीहरूका तमाम आइडियालाई प्रस्तुत गर्दै आएको छ । यसरी हरेक विधाबाट एक प्रतिस्पर्धी विजेता बनेकालाई व्यावसायिक सहयोग पनि गर्दै आएको छ । अहिले आइडिया स्टडियोमा २४ जना नवप्रतिभालाई व्यवसायगत तालिम तथा प्रशिक्षण दिइँदै आएको छ । Original Post https://shilapatra.com/detail/25021?fbclid=IwAR1VSZ8s3pr25bwXpBYgjyexML7nGHjWRpTzdlgLlEwzE9H1DNwuIfIVKMA Watch the full episode

आइडिया स्टुडियो सिजन– ४ का मेड इन नेपाल राउण्डका विजेता कविन मलेकु घरमै बसेर स्वास्थ्यवर्द्धक खानेकुरा कसरी चिन्ने र प्रयोग गर्ने भनेर लागिपरिरहेका छन् । कविन अक्सर भन्ने गर्छन्, ‘सुगर प्रेसरको बिरामी हुनुनुन्छ ? या वजन धेरै भएर आफैँलाई भद्दा महसुस गरिरहनुभएको छ ? छ भने चिन्ता नलिनुस्, हाम्रै घरवरिपरि रहेका वस्तुले यो समस्या हल हुन सक्छ ।’ उनी भन्छन् ‘आइडिया हामी लगाउँछौँ, प्रयोग तपाईं गर्नुस् ।’ कविनले आफ्नो सिर्जनालई ‘मेडिफुड्स’काे नाम दिएका छन् । मेडिफुड विशेष गरी बिरामी, मोटोपनबाट पीडितलाई लक्षित गरेर ल्याइएको बताउँछन् । मेडिफुडमा विशेष खालको पोषणको प्रयोग गरिनुका साथै एकभन्दा बढी प्रकारका भिटामिनहरूको प्रयोग गरेर तयार पारिने हुनाले बिरामीलाई खान सहज हुने कविनको दाबी छ । त्यसो त कविनको सोचले उद्यमको बाटो पहिल्याइसकेको छ । बजारमा थोरै भए पनि कविनका मेडिफु्ड्सअन्तर्गत सिस्नुको सुप पाउन सकिन्छ । परापरागत रूपमा तरकारी बनाएर खाँदै आइएको सिस्नुलाई औषधिजन्य वस्तुको रूपमा लिन सकिन्छ । जसलाई अगाडि बढाउन प्रयास गरिरहेका छन् कविनले । सिस्नुको सुपले खासगरी सुगर, प्रेसर र मुटुरोगका बिरामीलाई विशेष फाइदा पुर्‍याउने हुनाले त्यस्ता बिरामीसम्म यो उत्पादन पुर्‍याउनसके स्वास्थ्यमा सुधार हुने कविनको दाबी छ । पहिलो सुरुवात भएकाले अहिले सिस्नुको सुप २ हजार प्याकेट मात्र बेचे पनि आगामी वर्षहरूमा यसलाई बढाउँदै लैजाने योजना छ उनको । एक वर्षमा थप ४ प्रकारका उत्पादन थप्ने योजनाअनुरुप उनी लागिपरिरहेका छन् । उक्त याेजनाका लागि कविन अब उत्पादन गर्ने मेसिनलाई थप परिस्कृत गर्दै उत्पादनलाई बढाउन ८ लाख लगानी आवश्यक रहेको बताउँछन् । यदि लगानीकर्ताले लगानी गरे सिस्नुको सुप मात्रै प्रतिदिन १ सय प्याकेट बिक्री गर्न सकिने उनको दाबी छ । उनले अहिले एउटा सिस्नुको सुपको प्याकेटलाई ६० रुपैयाँमा बजारमा बेच्दै आएका छन् । अब १ वर्षभित्रमा सिस्नुको सुपमा मात्र सीमित नरहेर सिस्नुका विभिन्न ५ प्रकारका उत्पादनलाई बजारमा ल्याउने लक्ष्य कविनले लिएका छन् र त्यहीअनुसार लागिपरिरहेका पनि छन् । यसका लागि उनले बजार अध्ययनसमेत गरिसकेका छन् । उनी भन्छन् ‘काठमाडाैंमा ३० प्रतिशत बिरामी छन् जो मुटुरोग, सुगरप्रेसर, मोटोपनाजस्ता समस्यामा जुधिरहेका छ्न । यदि ३० प्रतिशतमध्ये ५ प्रतिशतले मात्र मेडिफुड्स प्रयोग गरे पनि व्यवसायलाई अगाडि बढाउन सकिन्छ ।’ अहिले सिस्नुको सुप मात्रै २५ सय प्याकेट प्रतिमहिना बिक्री गर्ने गरेकाे र ५ वटै उत्पादनलाई बजारीकरण गर्दै छिट्टै त्यसलाई बढाएर प्रति दिन ५ प्रकारका सिस्नुको उत्पादन ५ सय प्याकेटलाई बजारमा बेच्ने उनको योजना छ । उनकाे साे याेजनाअनुसार १ महिनामा ५ प्रकाराका सिस्नुको उत्पादनबाट १२ हजार प्याकेट बजार पुर्‍याउँदा प्रतिप्याकेट १५ प्रतिशत नाफा लिन सक्नेछन् । यसअनुसार प्रतिप्याकेट ६० रूपैयाँमा बेच्दा एउटा प्याकेट बराबर ९ रुपैयाँ नाफा गर्ने कविनको भनाइ छ । यसर्थ प्रतिमहिना १२ हजार प्याकेट सिस्नुको उत्पादनबाट १ लाख ८ हजार खुद नाफा कमाउन सकिने कविनको दाबी छ । कच्चा पदार्थका लागि भने कविन आफैँ कालिकोटदेखि रोल्पाका गाउँगाउँ पुग्ने गरेका छन्, जहाँबाट उनी सिस्नु ल्याउने गर्दछन् । अहिले सम्म उनले २ हजार प्याकेट सिस्नुको सुप बेचिसकेका छन् भने आगामी दिनमा साे संख्यालाई बढाएर ५ सय प्याकेट प्रतिदिन उत्पादन गर्ने उनको योजना छ ।         कविन मलेकु आइडिया स्टुडियो सिजन– ४ का मेड इन नेपाल राउण्डका विजेता हुन् । उनलाई आइडिया स्टुडियोले ५ लाखको व्यावसायिक लगानीसमेत गरेको छ भने कविनजस्ता ३१ जना प्रतिभाशाली व्यक्ति जो सोचलाई उद्योगसम्म पुर्‍याउने सपना देख्छन् । आइडिया स्टुडियोले त्यस्ता व्यक्तिहरूलाई व्यवसायगत तालिम तथा प्रशिक्षणसमेत दिँदै आएको छ । Original Post 25535?fbclid=IwAR2tqgVK8JRHm63uX_sAv9liQQiweLIB0Ql-QgvxIdSOKfvEaVNO9Dck4kw Watch the full episode https://www.youtube.com/watch?v=Cl-73nkUWjU&t=1020s  

कोरोना भाइरस विश्वको चुनौती बनिरहँदा यसले नेपाल पनि अछुतो रहन सकेको छैन । कोरोनाकै कारण देश लकडाउनमा गएको १९औँ दिन बित्दै गर्दा कोरोनाबाट संक्रमित संख्या पनि १२ पुगिसकेको छ । विश्वव्यापी यो महामारीले गर्दा मुलुकको अर्थतन्त्र दिन प्रतिदिन धराशयी बन्दै गएको छ भने अभावले चरम रूप लिँदै गएको छ । यस्तो संकटकालीन अवस्थामा कैलालीका द्वारिकाप्रसाद जोशी भने देशलाई कसरी आत्मनिर्भर बनाउन सकिन्छ भनेर लागिपरिरहेका छन् । ढाका टोपीमा ठाँटिएका जोशीका हातभरि रङ्गीविरङ्गी कलमहरू छन् । प्रफुल्लित मुद्रामा उनी सबैलाई ती कलम देखाइरहेका छन् । तपाईंलाई अचम्म लाग्न सक्छ– ती कलममा त्यस्तो के छ, जसले सबैलाई आकर्षित गरिरहेको छ ? अनि हामीले दिनहुँ प्रयोग गरेजस्तै देखिने बल्बपेन बोकेर आइडिया स्टुडियोसम्म किन पुगे त जोशी ? किन देखाउँदैछन् जोशी सबैलाई बल्बपेन ? जोशी आफ्नै देशका ठूल्ठूला सम्झौता लेख्ने वकिलदेखि भोलिको भविष्य लेख्ने कलिला विद्यार्थीको हातहातमा स्वदेशी उत्पादन पुर्‍याउन चाहन्छन् । र त उनी भन्ने गर्छन्ः ‘एक पटक लेखेर त हेर्नुस्, जहाँ चन्द्रसूर्य झल्किएको छ । आफ्नो खुसी आफ्नैपनले दिने हो, जहाँ ढाका टोपी टल्किएको छ ।’ सधैँ आयातित बल्बपेन समातेका नेपाली हातहरूमा स्वदेशी बल्बपेन थमाउन चाहन्छन् उनी । त्यही चाहना पूरा गर्न जोशी अहिले स्वदेशमा बल्बपेन उत्पादनमा लागिरहेका छन् । सम्भवतः नेपालमा बल्बपेनका उत्पादक उनी नै एक्ला हुन् । बल्बपेनमा देशलाई आत्मनिर्भर बनाउनु नै आफ्नो प्रमुख उद्देश्य रहेको उनको भनाइ छ । मकैका विभिन्न परिकार खाने हो ? आउनुहोस् मिस्टर कर्न बल्पपेनको व्यवसाय २०१८ को तथ्यांकअनुसार बल्बपेन आयातमा मात्र नेपाली ७० करोड रुपैयाँ विदेशिएको छ, भने ४ करोडबराबरको मसी अर्थात् रिफिल आयात हुँदै आएको छ । जसमा ८० प्रतिशत भारतबाट, ११ प्रतिशत जापानबाट र बाँकी अन्य देशबाट आयात भइरहेको छ । हेर्दा सानो देखिए पनि यसले करोडौँ नेपाली रुपैयाँ विदेशिएको देख्दा जोशी खिन्न हुने गर्छन् । यही खिन्नतालाई जोसमा बदल्दै उनले नेपालमै पहिलो पटक बल्बपेन उत्पादन सुरु गरेका हुन् । वसुन्धरा पेन्स मेनुफ्याक्चरिङ सेवा सुरु गरेर उनले अहिले प्रतिमहिना करिब १ लाखको संख्यामा बल्बपेन उत्पादन गरेर बजारमा बिक्रीवितरण गरिरहेका छन् । उनले उत्पादन गरेका बल्बपेन प्रतिगोटा ६ रुपैयाँ ४ पैसा होलसेल मूल्यमा बिक्री हुँदै आएको छ । जोशी भन्छन्, ‘प्रतिगोटा ६ रुपैयाँ ४ पैसा होलसेल मूल्यमा बिक्री गर्दा प्रति बल्बपेन कम्पनीलाई १ रुपैयाँ ४ पैसा नाफा हुन्छ । यति हुँदा पनि मैले प्रतिमहिना १ लाख ४० हजार रुपैयाँ नाफा निकाल्दै आएको छु । सञ्जीवको सिर्जना : कुदाउने होइन त फोहोरबाटै गाडी ! यति सस्तोमा बल्बपेन बिक्री गर्दै आएका जोशीले विदेशबाट आयातित बल्बपेनभन्दा ११ रुपैयाँ सस्तोमा आफूले बिक्री गर्ने गरेको दाबी गर्छन् । उनी भन्छन्, ‘आयातित १० वटा बल्बपेनको एउटा प्याकेटलाई नेपाली ७५ रुपैयाँ पर्छ, मैले उत्पादन गरेको १० वटा वसुन्धरा बल्बपेनको प्याकेट जम्मा ६४ रुपैयाँमा उपलब्ध छ ।’ जोशी आफ्नो कम्पनीको उत्पादन क्षमता बढाएर प्रतिमहिना ५ लाख बल्बपेन उत्पादन गर्ने तयारीमा छन् । कैलालीमा मात्र सीमित वसुन्धरा पेनलाई अब काठमाडौंसम्म बजारीकरण गर्न उनी लागिपरिरहेका छन् । अबको १ वर्षमा ६० लाख पेन उत्पादन गरेर ८४ लाख रुपैयाँ नाफा कमाउने योजनामा जोशी छन् । यसरी विदेशबाट आयातित पेनभन्दा यहीँ नेपालमै उत्पादन गरेर सस्तोमा बेचेर पनि लाखौँको कमाइ गर्न सकिन्छ भन्ने उदाहरण उनले दिएका छन् । जोशी भन्छन्, ‘अहिले कैलालीमै छु, अब काठमाडौंमा २ महिनाभित्रमा बजारीकरण सुरु गर्दै छु ।’ जोशीको योजनाअनुरुप ३ प्रतिवर्ष ३ करोडले आयात विस्थापित गर्न सकिनेछ, त्यो पनि बसुन्धरा पेनले मात्रै । उत्पादन क्षमता प्रत्येक वर्ष बढाउँदै लैजाने उनको योजना छ । त्यसका लागि उनलाई १५ लाख रुपैयाँको लगानी आवश्यकता छ । कुल २५ लाख रुपैयाँको लगानी गर्ने सोचमा रहेका उनी आफैँले १० लाख रुपैयाँ लगानी गर्नेछन् । संकटकालीन घडीमा पनि मिसनमै व्यस्त मार्सी बुढा, को हुन् उनी ? देशको पैसा देशभित्रै खर्च होस् भन्ने उद्देश्य पालेका जोशी आइडिया स्टुडियो सिजन ४ का मेड इन नेपाल राउण्डका प्रतिस्पर्धी हुन् । उनीसँगै अन्य २ जनाले पनि आ–आफ्ना आइडिया प्रस्तुत गरिसकेका छन् भने बाँकी तीन जनाले आउने मंगलबार प्रस्तुत गर्नेछन् । आइडिया स्टुडियोले नेपालभरका ६ सय जनाबाट ३० जना छनोट गरेर ५ वटा विधामा ती तमाम आइडियाहरूलाई प्रस्तुत गर्दै आएको छ । यसरी हरेक विधाबाट एक प्रतिस्पर्धीलाई विजेता बनाउँदै व्यावसायिक सहयोग पनि गर्दै आएको छ । अहिले आइडिया स्टुडियोले २४ जना नवप्रतिभालाई व्यवसायगत तालिम तथा प्रशिक्षणसमेत दिँदै आएको छ । Original Post https://shilapatra.com/detail/25246?fbclid=IwAR0AQCzdzmeWmzG7mZZZ1Df8LIqvWd0I9PYFM9e0LEco2OgYMq264pFH04A Watch the full episode

कोरोनाका कारण घरमा थुनिएर बसेको पनि १७ दिन भइसक्यो । खाजाका लागि जोहो गरेको सामान पनि सकिइसक्यो होला । अहिले शहरी क्षेत्रमा बसेका करिब ६० प्रतिशत मानिस गाउँ फर्केका छन् । गाउँमा खाना र खाजा पनि उही मौलिक होला- भात, दाल, तरकारी र खाजामा मकै-भटमास । सुरुसुरुमा त घरको न्यानोपन, त्यसमाथि गाउँले खाजाले सबैलाई बालापनमा पक्कै पनि पुर्‍याएको हुनुपर्छ । किनकि हामी सबैले मकै-भटमास, आमाको हातको गुन्द्रुकको अचार खाएकै छौँ । एक दिन, दुई दिन भन्दाभन्दै १७ दिन कटिसक्यो । अब त यी खानेकुराबाट पनि वाक्क लाग्न थालिसक्यो होला । हो, तपाईं हाम्रो घरमा भएको र दिनहुँ एउटै स्वादमा खाइरहनुभएको मकैका मीठामीठा परिकारहरूका बारेमा कुरा गर्नेछौँ- त्यो पनि तपाईं हामीले खाने सडक छेवैमा राखिएका पकौडा पसलदेखि पाँचतारे होटलकै स्वादमा । अचम्म लाग्यो ? मकै भुटेर, हरियो मकै पोलेर, उसिनेर र पिसेर ढिँडो मात्र खाने हामी नेपालीलाई अचम्म लाग्नु स्वाभाविक नै हो ? आखिर मकैले नै सडकदेखि पाँचतारे होटलसम्मको स्वाद दिन सक्छ त ? प्रश्न उब्जिन सक्छ । पक्कै पनि सक्छ । यो गज्जबको जुक्ति लगाएका छन् – राजकुमार अधिकारीले । नेपालमा अत्यधिक मात्रामा उत्पादन हुने मकैलाई नेपालीहरूले प्रयोग गर्न नजानेको भन्दै नयाँ स्वरूपमा ल्याएका छन् अधिकारीले, जसलाई उनले मिस्टर कर्नको नाम दिएका छन् । सडकमा बसेर मकै पोल्नेदेखि मकैका परिकार बनाएर बेच्ने साना व्यवसायीहरूलाई तालिम दिएर उद्यमी बनाउने सोचले अगाडि बढिरहेका छन् अधिकारी । अधिकारीसँगै मकैका परिकारलाई विस्तार गर्ने सोचमा छन्- निश्चल जोशी र दुर्गा सुवेदी । यस्तो छ योजना अधिकारीका अनुसार अहिले एउटा आउटलेट अर्थात् एउटा शाखाबाट १ दिनमा १२ हजार रुपैयाँको मकैका परिकार बेच्दा ४ हजार २ सय रुपैयाँ फाइदा लिन सकिन्छ । यसरी मकैका परिकार बनाएर मात्र एउटा शाखाले वार्षिक रूपमा १५ लाख ३३ हजार रुपैयाँ नाफा कामाउन सकिन्छ । यसका लागि मिस्टर कर्न टिमले सातवटै प्रदेशमा मकैका परिकार पस्कने जमर्को गरेको छ । यसो हुँदा एउटा शाखा खोल्न १० लाख रुपैयाँ लगानी चाहिने अधिकारीको भनाइ छ । यसरी खोलिएका प्रत्येक शाखाबाट एउटा फ्रेन्चाइजले मासिक २५ हजार रुपैयाँ कमाउन सक्नेछन् । त्यसको ५ प्रतिशत रोयल्टी भने मिस्टर कर्नलाई आउनेछ । नेपालमा पहाडी र तराईका ८० प्रतिशत क्षेत्रमा मकै उत्पादन हुँदै आएको छ, जसमध्ये व्यावसायिक रूपमा मकै खेती गर्नेहरू १५ देखि २० प्रतिशतको हाराहारीमा मात्र छन् । बाँकी ६० प्रतिशत क्षेत्रमा उत्पादन हुने मकै घरेलु रूपमै प्रयोग हुँदै आएका छन् । यदि बाँकी ६० प्रतिशत क्षेत्रमा उत्पादन भएका मकैलाई पनि व्यावसायिक रूप दिने हो भने कृषक मात्र नभएर सडक छेउमा मकै पोल्ने व्यवसाय गर्नेहरूलाई पनि उद्यमी बनाउन सकिने अधिकारीको भनाइ छ । नेपालको सिन्धुपाल्चोक जिल्लामा पहिलो पटक स्विट कर्न अर्थात् गुलियो प्रकारको मकै उत्पादन गरिसकेकाले नेपाली वातावरणमा गुलियो स्वादका मकै उत्पादन गर्न सकिने बताउँछन् अधिकारी । यसरी ६० प्रतिशत कृषकलाई व्यावसायिक बनाउँदै सातै प्रदेशमा रोजगारी सिर्जना गर्ने उद्देश्य छ उनको, जसअन्तर्गत रेस्टुराँहरूमा मकैको माग बढ्ने देखिन्छ । त्यति मात्र नभएर कृषि, होटल व्यवसायमा सयौँलाई रोजगारीसमेत दिन सकिने अधिकारीको योजना छ । अहिले मिस्टर कर्न नामक यो व्यवसायको एउटा मात्र शाखा सञ्चालनमा रहेको छ । सुरुवाती चरणमा काठमाडौंको न्यूरोड, बुटवलमा शाखा खोल्ने तयारीमा छन् । विभिन्न क्षेत्रमा शाखा खोलिए पनि यसको केन्द्रीय भने काठमाडौंमा नै रहनेछ । यसरी ‘सेन्ट्रल किचन’ बनाउनका लागि अब मिस्टर कर्नलाई १५ लाख रुपैयाँको लगानी आवश्यक पर्ने अधिकारी बताउँछन् । मकैका परिकारहरू अहिले नेपालमा फाट्टफुट्ट मात्र देखिँदै आएका छन् मकैका परिकारहरू । मिस्टर कर्नले भने २० प्रकारका परिकारहरू खानाका पारखीहरूलाई पस्कँदै आएको छ, जसमा मकैको चिया, सुपदेखि लिएर भेज पिजालगायत २० प्रकारका परिकारहरूको स्वाद पाउन सकिन्छ । यसका लागि लोकल मकै र स्विट कर्न अर्थात् गुलियो प्रकारको मकैको प्रयोग गरिँदै आएको छ । सामान्यतया नेपालमा यस्तो स्विट कर्नको खासै प्रयोग छैन । उत्पादन पनि नहुने हुनाले विदेशबाट स्विट कर्नको बिउ नेपालमा भित्र्याएर आफ्नै देशमा उत्पादन थाल्ने योजना रहेको अधिकारीका सहकर्मी निश्चल जोशी बताउँछन् । यस प्रकारको मकैको उत्पादन सुरु गर्नका लागि कृषि विभागसँग पनि सहकार्य गरिरहेको र उत्पादन गर्नका लागि कृषकलाई तालिमसमेत दिने योजना छ । अहिले भारत, स्विट्जरल्याण्डलगायतका देशबाट मकै आयात गर्दै आएको जोशी बताउँछन् । त्यसैले अब नेपालमै उत्पादन गरेर मकैको बजारीकरण गर्ने मुख्य उद्देश्य मिस्टर कर्नको छ । यसरी बनाउनुहोस् घरमै मकैका परिकार मकैको सुप सुरुमा १ सय ५० ग्राम मकै लिनुहोस् र त्यसलाई २ भाग बनाउनुहोस् । १ भागलाई मिक्स्चरमा राम्रोसँग पिस्ने र बाँकी रहेको अर्को भाग मकैका दानै राख्ने । त्यसपछि सस्पेन्स वा कुनै भाम्हडामा ३ सय मिलिलिटर पानी राखेर तताउने । पानी उम्लिएपश्चात् पिसिएको मकैको पिठो राख्ने । अदुवा, लसुन स्वादअनुसार राख्ने । त्यसमा स्वादअनुसार घीउ र तिलको तेल हाल्ने । अघिको बाँकी रहेको १ भाग दाना मकै पनि राखेर ५ मिनेट राम्ररी पकाउनुहोस् । यसरी तयार भएको सुपमा तपाईंले थोरै हरियो प्याज र स्वादअनुसार कागती राख्न सक्नुहुन्छ । यसरी घरमै बसेर मकैको सुप बनाउन सकिन्छ । यो स्वास्थ्यका लागि पनि निकै लाभदायक हुने हुनाले परिवारमा सबै उमेरकाले खान सक्नेछन् । अमेरिकी कर्न आवश्यक सामान स्विट कर्न- ५ सय ग्राम कर्न फ्लोर- ५० ग्राम मैदा- २० ग्राम सोयाविन वा सूर्यमुखी तेल घीउ वा तिलको तेल मरिचको धुलो अदुवा र लसुन हरियो प्याज खुर्सानीको धुलो र आवश्यकअनुसार नुन सुरुमा स्विट कर्नलाई कुकरमा हालेर २ सिठी लगाउनुह‍ोस् । मकै पाकिसकेपछि पानी निकालेर त्यसमा कर्न फ्लोर, मैदा, स्वादअनुसार नुन र मरिचको धुलो राखेर मकैलाई राम्ररी मोल्ने । त्यसपछि कराहीमा तेल तताएर सो मकैलाई डिप फ्राई गर्ने । यसरी तेलबाट मकै फ्राई गरेर निकालेपछि फ्राई प्यानमा राखेर आवश्यकताअनुसार हरियो खुसार्नी वा धुलो खुर्सानी, अदुवा, लसुन राख्ने र २ मिनेटसम्म घीउ वा तिलको तेल राखेर पकाउने । यसरी तयार गर्न सकिन्छ घरमै बसेर अमेरिकन कर्न । अहिले मकैका परिकारका लागि मिस्टर कर्नले झम्सिखेलमा शाखा स्थापना गरिसकेको छ भने न्यूरोड र बुटवलमा तयारी अवस्थामा छ । केही समयपछि भने सातै प्रदेशमा पुर्‍याउने योजना छ । राजकुमार अधिकारी आइडिया स्टुडियो सिजन ४ को नवौँ एपिसोडअन्तर्गतका मेड इन नेपाल राउण्डका प्रतिस्पर्धी हुन् । उनीसँगै यस राउण्डमा ६ जनाले आफ्नो आइडिया प्रस्तुत गर्नेछन्, जसमा ३ जना आइडिएटरले आफ्नो आइडिया प्रस्तुत गरिसकेका छन् भने बाँकी आइडिएटरले अर्को हप्ता प्रस्तुत गर्नेछन् । यसरी हरेक राउण्डमा आइडिया स्टुडियोले एक उत्कृष्ट प्रतिस्पर्धीलाई विजेता बनाउँदै ५ लाख रुपैयाँ बराबरको व्यावसायिक सहयोगसमेत गर्दै आएको छ । ‘सोचदेखि उद्यमसम्म’ नारा लिएर सुरु भएको आइडिया स्टुडियोले २४ जना सिर्जनशील युवाहरुलाई तालिम, परामर्श र लगानीको माध्यमबाट उद्यमसम्मको बाटो पहिल्याउन सहयोग गर्दै आएको छ । Original Post https://shilapatra.com/detail/24923?fbclid=IwAR1EoZn113YVcFE7Y0bjgxgmx5-eKSAW-yiX-wXAzoS_AKDkQ83fvX60_mE Watch the full episode