News - Page 7 of 10 - Idea Studio Nepal

बन्ने होइन त अब स्मार्ट !

April 23, 2020

स्मार्ट बन्न कसलाई मन हुँदैन र ? घरदेखि कार्यालय र स्कुलदेखि कलेजसम्म हामी अरुमाझ फरक, आकर्षक बन्ने प्रयासमा हुन्छौँ । सुन्दा सामान्य लाग्न सक्छ । तर, सोच्नुस् त, के हामी हरेक कुरामा स्मार्ट छौँ ? हामीले गरिरहेका कामहरू चुस्त, छरिताे र प्रभावकारी छन् ? सबैमा यसकाे जवाफ ‘एस’ पक्कै छैन । स्मार्ट बन्न खोजे पनि स-साना गतिविधिले रोकिरहेको हुन सक्छ । लकडाउनमा घरभित्रै थुनिएर बसेको समयमा कार्यालयको काम, पढाइ र घरका अन्य कामहरू सहज तरिकाले गर्न स्मार्टनेस कति किफायती हुन्थ्याे । लकडाउनकाे समयमा सुतेर दिनरात काटिरहेका पाठकलाई स्मार्ट हुने केही आइडिया सेयर गर्दैछाैँ । जसले तपाईंलाई खाटबाट जुरुक्क उठाएर पेट मिचीमिची हँसाउन सक्छ, अनि हँसाएर बिजनेस गराउन पनि सिकाउँछ । त्यति मात्र होइन, घरलाई सुरक्षित बनाउने र घरमै बसेर तपाईंलाई पढाउन पनि सक्छ । अनि हुनुभएन त स्मार्ट तपाईं ? घरमा बसेर मज्जाले हाँस्दै खाटमै बसेर मोबाइलबाटै कप्युटर ल्यापटप खोल्नुस्, अनि खाटमै बसेर पढ्नुस् स्मार्ट तरिकाले । अब बनाऔँ घरलाई स्मार्ट लकडाउनमा फुर्सदिलो हुनुभएको छ भने यो समयमा स्मार्ट हुन सिक्नुस् है । स्मार्ट हुनका लागि पहिले घरलाई स्मार्ट बनाउनुपर्छ । आखिर सुरुवात नै घर हो हामी सबैको । कसरी बनाउने त अब घरलाई स्मार्ट ? स्मार्ट घर बनाउन गजबको आइडिया लिएर आएका छन् सुशान्त महर्जन, सृष्टि अवाले र गौतम श्रेष्ठ । यी ३ युवाले तपाईंको घरलाई सुरक्षित बनाउने स्मार्ट घर नामक नयाँ एप लिएर आएका छन् । स्मार्ट एपको माध्यमबाट तपाईंले एउटा कोठाको बत्ती अर्को कोठामा बसेर निभाउने बाल्ने दुवै गर्न सक्नुहुन्छ । त्यति मात्र होइन, भान्सामा बिजुलीबाट केही पकाइरहनुभएको छ । बिर्सेर तपाईं बाहिर निस्किनुभयो भने पनि बाहिरैबाट भान्सामा पाकिरहेको परिकार बन्द गरेर खराब हुनबाट रोक्न सक्नुहुन्छ । कहिलेकाँही बाहिर निस्कँदा हतारमा फ्यान खुल्लै छोड्ने, बत्ती निभाउन बिर्सने हामी सबैको समस्या हो । दिनभर मिटर घुमिरहन्छ बिल चढिरहन्छ । यसले हैरान हुनभएको छ भने पनि अब स्मार्ट घर एपबाट तपाईं जहाँ बसेर पनि बत्ती, फ्यान, फ्रिजजस्ता विद्युतीय वस्तु निभाउन खोल्न दुवै गर्न सक्नुहुन्छ । अनि भएन त स्मार्ट घर । घर स्मार्ट भएपछि तपाईं पनि स्मार्ट । यसका लागि तपाईं घरमै रहँदा मोबाइलको हटस्पट र बाहिर इन्टरनेटबाट यो एप प्रयोग गर्न सक्नुहुनेछ । यो एप सबै प्रकारका ग्राहकलाई लाभदायक हुने सृष्टिको दाबी छ । यसका लागि पहिले तपाईंलाई एउटा घरका लागि ५० हजार शुल्क लाग्छ तर प्रयोग गदै जाँदा शुल्क पनि घट्दै जाने सृष्टि बताउँछिन् । स्टार्टअपमै रहेका ३ युवाले स्मार्ट्ली अटोमेसन सेवा कम्पनी दर्ता गराइसकेका छन् । जसबाट घरलाई स्मार्ट बनाउन लागिपरिरहेको सुशान्त महर्जन बताउँछन् । सिर्जनालाई बिजनेसकाे रूप दिन लागिपरिरहेका यी ३ युवाहरू अहिले लागानीको खोजीमा छन् । गौतम श्रेष्ठका अनुसार क्यापिटल इन्भेष्टमेन्ट अर्थात् कुल पुँजी २० लाख रहनेछ । जसमा १० लाख रूपैयाँ लगानी आफैँ गर्ने सोचमा छन् भने, बाँकी १० लाख रूपैयाँका लागि उनीहरू लगानीकर्ताको खोजीमा छन् । यदि लगानी पाउने हो भने अबको ६ महिनाभित्रमा सफ्टवेयर इन्जिनियर, टेक्निसियनलगायत विषेशज्ञ व्यक्तिहरूलाई कम्पनीमा ल्याएर उपत्यकाका प्रत्येक घरहरूलाई स्मार्ट बनाउने उनीहरूकाे योजना छ । साहको सिर्जना–घरमै बसेर लिनुस् स्मार्ट शिक्षा तपाईं अविभावक हुनुहुन्छ भने लकडाउनमा आफ्ना छोराछोरीलाई समय बर्बाद गर्न नदिनुस् । बरु हाम्रो टुटरडककममा लगइन गरेर विद्यालयमा हुने पढाइलाई घरमा पढाउनुस् । कोरोनाको भयबाट छुटकारा पाउँदै बालबालिकाको भविष्य उज्ज्वल पार्न टुटरडटकम सेवा लिएर आएका छन् उमेशकुमार साहले । टुटरडटकम शिक्षकहरू एकजुट बनाउने थलो बन्न सक्ने साहको दाबी छ । हाल टुटरडटकमले होम ट्युसन सञ्चालन गर्दै आएको छ । जसले टुटरडटकममा होम ट्युसनका लागि आग्रह गरेका छन्, ती विद्यार्थीहरूलाई घरमै गएर पढाउँदै आएको छ । तर, यसलाई विस्तार गर्दै साह अब अनलाइनबाटै कक्षा पनि सञ्चालन गर्ने योजनामा छन् । यो योजनाबाट तपाईंले आफ्ना बालबालिकालाई घरमै बसेर बढाउन सक्नुहुनेछ । त्यति मात्र नभएर जुन विषयमा कमजोर हो, सोही विषयको मात्र ट्युसन पनि पढ्न सक्नुहुनेछ । यसका लागि तपाईंले हाम्रो टुटरडटकम लगइन गरेर आफूले चाहेको विषय पढ्न रिक्वेस्ट गर्ने र सोहीअनुसार एपले तपाईंलाई शिक्षकका बारेमा जानकारी दिन्छ । यसरी तपाईंले शिक्षक रोजेर घरमै बसेर पढ्न सक्नुहुनेछ । हाललाई गणित विषय मात्र राखिएको छ । यसमा कति कक्षाका लागि पढ्ने हो, सोहीअनुरुपको शुल्क लिइनेछ । जस्तो ५ कक्षासम्मका लागि ५ हजार, ८ कक्षासम्मका लागि ८ हजार रूपैयाँ मासिक तिर्नुपर्नेछ । यसरी कक्षा बढेसँगै शुल्क पनि बढ्दै जाने साहको भनाइ छ । यसमा विद्यार्थी मात्र नभएर शिक्षक शिक्षिकाहरू पनि जोडिन सक्नेछन् । जसका लागि पहिले कम्पनीले शिक्षकको अनलाइन टेस्ट लिनेछ र शिक्षकले भिडियो पठाउनुपर्नेछ । यसरी शिक्षकको गुणस्तर मापन गरेर अनलाइनबाट पढाउन अनुमति दिनेछन् । यसले गर्दा पढ्न चाहनेले पनि शिक्षक रोजेर पढ्न सक्ने साह बताउँछन् । यसरी शिक्षकले पढाएबापतको शुल्कबाट २० प्रतिशत कम्पनीले लिने गर्दछ । यसरी घरघरमा रोजेको र खोजेको शिक्षा र रोजगारी पुर्‍याउँदै उद्यमी बन्ने लक्ष्य छ साहको । साहका अनुसार देशभर २१ लाख विद्यार्थी, ३५ हजार विद्यालय र १ लाख १४ हजार शिक्षक छन् । काठमाडौँमा मात्र ५ लाख विद्यार्थी छन् । ती विद्यार्थीको ५ प्रतिशतलाई मात्र यो एपबाट पढाउन सकेमा पनि १३ सय विद्यार्थीलाई शिक्षित बनाउन सकिने उनको दाबी छ । यसबाट वार्षिक १५ देखि २० लाख रूपैयाँसम्म नाफा कामाउन सक्ने उनको दाबी छ । यसका लागि ३ लाख ५१ हजार रूपैयाँ लगानी आवश्यक छ । जसमा १ लाख ५० हजारले अफिस खडा गर्ने र बाँकी १ लाख ५० हजारले इन्टरनेटको माध्यमबाट घरघरसम्म शिक्षा र रोजगारी पुर्‍याउन र शाखा कार्यालयहरू खोल्ने साहको योजना छ । मज्जाले हाँस्दै पैसा कमाऔँ तपाईंलाई हासाउँदै नचाउँदै उद्यमी बन्ने सोचमा अगाडि बढिरहेका छन् २ युवा– निमेष श्रेष्ठ र अनिशजंग थापा । आफ्नो सिर्जनालई फन रिभोलुसन टीभीको नाम दिँदै घरमै बसेर सबैलाई हँसाउने योजना छ यी २ जनाको । हाँसेर पनि पैसा कमाउन सकिन्छ त ? पक्कै पनि सकिँदैन । घरमै बसेर हाँसेर कमाउन नसके पनि यी दुवैले तपाईं हामीलाई घरमै बसाएर र हँसाएर भने पक्कै राम्रो पैसा कमाउने गरेका छन् । या उद्यमी नै बन्दै छन् । यी २ युवाकाे क्रियटिङ क्वालिटी फिल्म नामक आइडियाले उद्यमसम्मको बाटो पहिल्याइसकेको छ । अहिले ५८ हजार सब्स्क्राइबर रहेको युटुवसाइटबाट उनीहरूले अहिले मासिक १ लाख ५० हजार रूपैयाँ मासिक आम्दानी गर्दै आएका छन् । अब यसलाई बढाउँदै ३ महिनाभित्रमा १ लाख सब्स्क्रावर्स पुर्‍याउने योजना उनीहरूकाे छ । यसरी १ लाख पुर्‍याउनका लागि उनीहरूले १३ जना थप सहयोगी कर्मचारी राख्ने योजनामा छन्, जो स्क्रिप्ट राइटरदेखि प्राविधिकसम्मका हुनेछन् । यसरी महिनामा ४ वटासम्म भिडियो बनाएर मासिक रूपमा ४ देखि ५ लाख रूपैयाँसम्म कमाउन सकिने श्रेष्ठको दाबी छ । यसका लागि श्रेष्ठ र थापालाई ३६ लाख ७० हजार ६ सय रूपैयाँ लगानी आवश्यक छ । अहिले क्यापिटल इन्भेष्टमेन्ट १६

माछापालनबाटै वर्षमा अर्बौंको कारोबार, कारोडौँ नाफा

April 22, 2020

कोरोनाको त्रासले अहिले मानिसलाई एउटा पाठ भने पक्कै सिकाएको छ, त्यो हो आत्मनिर्भता । कृषिप्रधान मुलुकमा कृषिजन्य सामानको आयात नै ७० प्रतिशतभन्दा बढी छ मुलुकमा । दिन प्रति दिन कृषकहरू कृषि पेसाबाट पलायन हुँदै छन् । यस्तो अवस्थामा मुलुकको आत्मनिर्भता थप खस्कँदो अवस्थामा छ । अहिले अधिकांश शहरमा बसोवास गर्दै आएका सर्वसाधारण गाउँ गएका छन् । अधिकांशले खेतीपाती गर्न थाली पनि सकेका छन्, लकडाउनले भोकमरीको अवस्था नल्यायोस् भनेर । यो प्रकोपलाई अवसरको रूपमा ढाल्न सके राम्रो अवसरको रूपमा पनि लिन सकिन्छ अहिले । देशलाई आआफ्नो स्तरबाट कसरी आत्मनिर्भर बनाउन सकिन्छ भनेर सोचिरहनुभएको छ भने विशाल राईको व्यावसायिक यात्रा तपाईंका लागि पनि गज्जब प्रेरणा बन्न सक्छ । यस्तो छ विशालको व्यावसायिक यात्रा विशाल राई विगत ५ वर्षदेखि माछा पालनमा व्यस्त छन् । नेपालमा वर्षिक रूपमा अर्बौं रुपैयाँको माछा आयात गरेको देख्दा आफैँ उत्पादन किन नगर्ने भनेर कस्सिएका राई अहिले वार्षिक रूपमा माछा बेचेर मात्र २ करोड ५० लाख रुपैयाँको कारोबार गरिरहेका छन् । राईका अनुसार नेपालमा सन् १९६० को दशकमा माछापालन सुरु भए पनि यसले खासै व्यावसायिक यात्रा तय गर्न सकेको छैन । अहिले नेपालमा ५० हजारभन्दा बढी कृषकले ६ हजार १ सयभन्दा बढी प्रजातिका माछा उत्पादन गरिहेका छन् तापनि नेपालमा ९५ अर्ब रुपैयाँ बराबरको माछा आयात भइरहेको छ । तसर्थ राई नेपालमा नयाँ प्रविधि तथा गुणस्तरीय ह्याचरी अर्थात् माछाको भुराको अभावले माछा पालन गर्ने बढे पनि आयातलाई कम गर्न नसकेको बताउँछन् । उनले १ कठ्ठा जमिनमा १० हजारसम्म माछा उत्पादन गर्दै आएका छन् । खासगरी पांगासियस माछा पालन गर्दै आएका राई आफू नै पांगासियस माछा पालन गर्ने पहिलो कृषक भएको दाबी गर्छन् । खाँदा स्वादिलो हुनुका साथै माछामा हड्डी कम हुने हुनाले यस्को माग नेपाली बजारमा पनि बढ्दै गएको छ । अहिले उनको पोखरीमा पांगासियस माछा मात्र १ करोड ५० लाखभन्दा बढी छन्, जसबाट उनले वर्षको २ करोड ५० लाख रुपैयाँको कारोबार गर्दै आएका छन् । यसलाई बढाएर २२ करोड रुपैयाँ पुर्‍याउने उनको योजना छ । ५ वर्ष अगाडि २ करोड रुपैयाँ लगानीमा सुरु गरेका राईले अब पुन: २ करोड रुपैयाँ लगानी थप गर्दै वर्षिक ५० हजार किलो माछा उत्पादन गर्ने लक्ष्य लिएका छन्, जसका लागि अब उनलाई १ करोड ३७ लाख रुपैयाँ लगानी आवश्यक पर्नेछ भने बाँकी आफैँ लगानी गर्नेछन् । राईको योजना अहिले राईले पांगासियस माछा प्रति किलो २ सय ५० रुपैयाँमा बेच्दै आएका छन् । उनले माछा मात्र नभएर माछाका भुराहरू पनि बेच्दै आएका छन् । भुरा उनले प्रति गोटा ५ रुपैयाँका दरले बेच्दै आएका छन् । राईले अब लगानी पाएको खण्डमा वार्षिक रूपमा ५० हजार किलाे माछाबाट १५ लाख र भुराबाट ५ करोड रुपैयाँको कारोबार गर्ने लक्ष्य लिएका छन् । नेपालमै पहिलो पटक पांगासियस माछाको भुरा उत्पादन गरिरहेका राईले माछा पालन र भुरा उत्पादनलाई हरेक वर्ष बढाउँदै लैजाने सोचमा छन् । राईका अनुसार ५ वर्षमा ३ लाख किलो माछा उत्पादन गर्दै ५ करोड भुरा पनि उत्पादन गर्ने योजनामा छन् । यसरी ५ वर्ष माछा र भुराबाट नाफा मात्र २२ करोड २० लाख रुपैयाँ कमाउन सकिने राईको दाबी छ । थाइल्यान्डबाट माछा पालन सिकेर आएका राई आफू मात्र नभएर विभिन्न माछा पालन गर्न चाहने कृषकहरूलाई तालिम पनि दिने योजनामा छन् । विशाल राई आइडिया स्टुडियो सिजन ४ को मेड इन नेपाल राउण्डका प्रतिस्पर्धी हुन् । विशाल जस्तै ३१ जना सिर्जनशील युवाहरूलाई उनीहरूकै सिर्जनालाई उद्योगसम्म पुर्‍याउन आइडिया स्टुडियोले विभिन्न व्यावसायिक सहयोगदेखि तालिम तथा प्रशिक्षण दिँदै आएको छ । व्यावसायिक प्रशिक्षणपश्चात् आइडिया स्टुडियोको टेलिभिजन रियालिटी शोमार्फत् आफ्नो सोच प्रस्तुत गर्दै छन् ३१ जना आइडिएटरले । हरेक हप्ताको मंगलबार ३/३ जनाले आइडियाको ४ भागअन्तर्गत आफ्नो व्यावसायिक सोच प्रस्तुत गर्दै आएका छन् । Original Post https://shilapatra.com/detail/25965?fbclid=IwAR0PIKhatgtZvIqYdvNPXgY_qgOOWG_Vz8O7Ig3iJlq3SlP1S17HQk1667s Watch the full episode

क्यान्सरलाई जित्दै ५ वर्षमा उद्यमी बनेकी सीता

April 20, 2020

२०७२ सालमा नेपालमा महाभूकम्प गयो । भूकम्पले थलिएको काठमाडौँभन्दा बढी थलिएकी थिइन् सीता थापा भट्टराई । लामो समयदेखि थाइराइडको क्यान्सरले पिरोल्नसम्म पिरोलेको थियो उनलाई । माइग्रेनको समस्या पनि उस्तै । ‘बाँच्दिनँ हाेला’ भन्नेमा पुगिसकेकी सीतालाई भूकम्पमा सहयोग गर्न आएका विदेशी सहयोगीहरूले बाँच्ने आशा दिएर गए । विदेशीहरूले ‘बाँचिन्छ’ भनेर दिएकाे त्यही एक त्यान्द्राे आशामाथि टेकेरै क्यान्सरबाट मुक्त भइन् र उनले नयाँ जीवन पाइन् । त्यसो त उनले नयाँ जीवन मात्र पाइनन्, उद्यमी बन्ने मौकासमेत पाइन् । ५ वर्षको अविधिमा क्यान्सरलाई जित्दै उनी उद्यमी बन्न सफल भएकी छन् । आखिर कसरी जितिन् त उनले क्यान्सरलाई ? भोलुन्टियरका लागि क्यानडाबाट आएका १ जना विदेशीले उनलाई हाम्रै नेपालमा पाइने जमराको जुस नियमित सेवन गरे क्यान्सरबाट मुक्ति पाइने सल्लाह दिएका थिए । ती विदेशीले दिएकाे उक्त सल्लाहअनुसार जमराकाे जुस सेवन गरेर नै उनले क्यान्सरलाई जितिन् । यो उनको आफ्नै अनुभव हो । उनी भन्छिन्, ‘जमरा त ठूलो औषधि रहेछ, हामी भने शिरमा सजाएर मात्र बसिरह्यौँ ।’ आफैँले जमराको लाभ उठाएपछि उनी आफूजस्ता बिरामी अरुलाई पनि जमराको जुस खुवाउन सुरु गरिन् । आफैँ बिरामी, त्यसमाथि अरु बिरामीको सहयोगले नै उनले व्यावसायिक यात्रा तय गरिन् । सहयोगबाट व्यावसायिक यात्रा–जमराको जुस आफूले क्यान्सरजस्तो घातक रोगलाई जितिसकेपछि भने यो अरुलाई पनि खुवाउनुपर्छ भन्दै आफैँ सक्रिय भइन् जमराको जुस बनाउन । जमराको जुस त्यस्ता बिरामीहरूलाई बाँडिन्, जो मुुटु, कलेजो, थाइराइड, क्यान्सर, माइग्रेनजस्ता रोगी थिए । उनीहरूले जुस प्रयोग गरेर स्वास्थ्यमा सुधार भएको कुराले सीतालाई जुसका फाइदाबारे छरछिमेकमा मात्र नभएर पूरै देशमा नै थाहा दिनुपर्ने सोच पलायाे र उनी जुसको व्यवसाय नै सुरू गर्ने याेजनामा पुगिन् । अन्ततः आफूले प्रयोग गरेको करिब ११ महिनापश्चात् उनले काठमाडौँको माकलबारीमा सीता अर्ग्यानिक एग्रो प्रालि सुरु गरिन् । अहिले उनले दैनिक १ सय ५० देखि २ सय जनालाई ३० एमएलबराबरको जुस नियमित खुवाउँदै आएकी छिन् । ३० एमएलको एक गिलासलाई सय रुपैयाँमा बेच्दै आएकी सीताले अहिले होम डेलिभरीको व्यवस्था पनि गरेकी छन् । होम डेलिभरीका लागि भने ९८४९६५०६५२ नम्बरमा फोन गर्नुपर्ने छ । उनी भन्छिन् ‘जुसमा धेरै मात्रामा पोषणयुक्त भिटामिन हुनाले यो स्वास्थ्यका लागि निकै फाइदाजनक छ । एक पटक प्रयोग गरेर हेर्नुस्, बरु आफैँ बनाउनुस् । अनि लाभ पनि आफैँ अनुभव गर्नुस् ।’ अबको योजना काठमाडौंको चाबहिल, बौद्ध, माकलबारी र स्वयम्भुमा जुस सेन्टर राख्दै आएकी सीता अब भने यसलाई बढाएर देशैभर पुर्‍याउने योजनामा छन् । जसका लागि उनलाई ३८ लाख ६५ हजार लगानी आवश्यक छ । २५ लाख रूपैयाँ लगानी आफैँले गरिसकेकाले कुल ६३ लाख ६५ हजार लगानी पर्न जान्छ । जसमा अब ३८ लाख ६५ हजार लगानी थप गर्ने विचारमा छिन् । यसबाट प्रत्येक वर्ष ८ सय ८ प्रतिशतको दरले लगानी फिर्ता आउने उनको दाबी छ । यदि लगानी जुटेको खण्डमा अबको ३ वर्षभित्रमा दैनिक ६० लिटर जुस उत्पादन गरेर बजारमा पुर्‍याउने उनको योजना छ । उनले अहिले सातै प्रदेशबाट मासिक रूपमा १० जनालाई जमाराको जुस बनाउने तालिम पनि दिँदै आएकी छन् । यसरी जमराको जुसलाई देशैभर विस्तार गर्ने उनको लक्ष्य छ । पहिलो चरणमा उनी सात प्रदेशमा २० वटा सेन्टर खोल्ने तयारीमा छन् । यसकाे सफल प्रयोगपछि भने विदेश निर्‍यातका लागि सीता जमराको क्याप्सुल र पाउडर बनाउने योजनामा छिन् । जसका लागि खाद्य व्यवस्था विभागबाट स्वीकृति लिने प्रक्रियामा छन् उनी । हाल चार स्थानबाट जमराको जुस बेचेबापत मासिक १ लाख ५० हजार नाफा कमाउने सीता उत्पादन र बिक्री क्षमता बढाएसँगै नाफा पनि स्वतः बढ्ने उनी बताउँछिन् । स्वदेशी स्रोत र साधनप्रयोग गरेर सिंगो मुलुकलाई स्वस्थ राख्ने उनको योजना छ । त्यसैले त उनी भन्ने गर्छिन्, ‘जैविक जमराको अमृत रसपान, स्वस्थकर जीवन बनाउने हाम्रो अभियान ।’ सीता थापा भट्टराई आइडिया स्टुडियो सिजन– ४ की मेड इन नेपाल राउण्डकी प्रतिस्पर्धी हुन् । उनीजस्तै ३१जना सृजनशिल युवाहरूलाई उनीहरूकै सिर्जनालाई उद्योगसम्म पुर्‍याउन आइडिया स्टुडियोले विभिन्न व्यावसायिक सहयोगदेखि तालिम तथा प्रशिक्षणसमेत दिँदै आएको छ । व्यावसायिक प्रशिक्षणपश्चात् आइडिया स्टुडियोको टेलिभिजन रियालिटी शाेमार्फत आफ्नो सोच प्रस्तुत गर्दैछन् ३१ जना आइडिएटरले । यो हरेक हप्ताको मंगबार ३/३ जनाले आइडियाको ४ भागअन्तर्गत आफ्नो व्यावसायिक सोच प्रस्तुत गर्दै आएका छन् । Original Post https://shilapatra.com/detail/25926?fbclid=IwAR2-AaTN-EwCND-cXMBgFjmdVTC9sOrtvgP79N6yS0Dwg5GA2GSID3jnSPo Watch the full episode https://www.youtube.com/watch?v=Cl-73nkUWjU&t=1141s

सञ्जयको सिर्जना : कुदाउने होइन त फोहोरबाटै गाडी !

April 20, 2020

के तपाईंलाई थाहा छ ? पुराना भएका र फाल्ने अवस्थाका गाडीलाई २ लाखमै पुनर्जीवन दिन सकिन्छ नि ! त्यति मात्र होइन, अब नचल्ने भनेर थन्क्याएका गाडीलाई तपाईंको घरबाट निस्किएको फोहोरबाट फिलिली कुदाउन सकिन्छ । न त पेट्रोल सकिएला भन्ने तनाव, न त नयाँ गाडी किनिरहनुपर्ने झन्झट । यी सबै झन्झटबाट मुक्ति पाइने अनि हाइब्रिड सवारीमा हुइँकिन पनि सकिने, त्यो पनि १ वर्ष मात्रै होइन, १० वर्षसम्म । छैन त आश्चर्यजनक ! यही आश्चर्यलाई यर्थाथमा बदल्न हिजोआज सञ्जय राजभण्डारी निकै ब्यस्त रहन्छन् । उनी मात्र होइन, उनका सहकर्मी गौरव अधिकारीको लगाव पनि उस्तै छ । जबजब पेट्रोलियम पदार्थको हाहाकार अनि काठमाडौंका सडक नै ढाक्नेगरी छरपस्ट फ्याँकिएका फोहोर देख्ने गर्छन्, तबतब सञ्जय निकै बेचैन हुन्छन् । उनी विश्वजगतमा हुने गरेका नयाँनयाँ ‘इन्भेन्सन’ पनि नियालिरहेका हुन्छन्- फोहोरबाट ग्यास बनाउन सकिन्छ, त्यो ग्यासबाट खाना पकाउने, मेसिन चलाउनेदेखि गाडीसम्म कुदाउन सकिन्छ । बेलायत र भारतमा यो विधि प्रयोगमा ल्याइसकेपछि भने नेपालमा पनि फोहोर र पुराना गाडीको फ्युजनमा हाइब्रिड सवारी किन नबनाउने भन्ने हुटहुटी चल्न थाल्छ सञ्जय लाई । पुल्चोक क्याम्पसमा स्नातकोत्तरमा अध्ययनरत सञ्जय यही सोचलाई लिएर आइडिया स्टुडियोसम्म पुगेका छन् । सञ्जय को सिर्जना सञ्जय उपत्यकामा मात्र दैनिक ५ सय टन उत्पादन हुने फोहोरलाई कम्पोष्ट गरेर ग्यास निकाले सामान्य गाडीलाई सस्तोमा नै हाइब्रिड गाडी बनाउने तयारीमा छन् । अहिले अध्ययन र अनुसन्धानमा लागिरहेका सञ्जय यो योजनालाई वायो यानको नाम दिएर अगाडि बढिरहेका छन् । के हो वायो यान ? प्राकृतिक स्रोतबाट सञ्चालित सवारी नै वायो यान हो । अर्थात् तपाईं हाम्रो घरबाट निस्किएको फोहोरलाई अर्ग्यानिक रूपमा कम्पोस्ट गरी निकालिएको ग्यासबाट किटको माध्यमबाट पेट्रोल डिजेल जुनसुकै इन्धनबाट चल्ने गाडीलाई पनि ग्यासबाट चल्नेगरी हाइब्रिड बनाउन सकिन्छ । यसरी बायो सीएनजी अर्थात् कम्प्रेस नेचुरल ग्यासको मद्दतबाट हाइब्रिड किट जडान गरी गाडीलाई पुनः नयाँ जीवन दिइन्छ । यो पूर्णतः वातावरणमैत्री हुने र सस्तो पनि हुने हुँदा नेपाली वातावरणमा मात्र नभएर समग्र अर्थतन्त्रमा नै महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने सञ्जय को दाबी छ । नेपालमा यसको प्रयोग सामान्यतया यस्ता किसिमका सवारीहरू विदेशमा प्रयोगमा आइसकेका छन् । नेपालमा भने यो नौलो प्रयोग हो । भारत र बेलायतमा सफल प्रयोग भइसकेको वायो यानको प्रयोग नेपालमा देखिँदैन । तर, नेपालमा यसको प्रयोगलाई बढावा दिँदै वायो यान विस्तार गर्ने हो भने पेट्रोल र डिजेलमा वार्षिक रूपमा खर्बौँ रुपैयाँ विदेश जानबाट रोकिने सञ्जय बताउँछन् । ‘हामी हरेक कुरामा छिमेकी देशहरूसँग परनिर्भर छौँ, अझ नुनदेखि सुनसम्मै,’ उनी भन्छन् ‘गाडी त झनै सबै विदेशबाट मगाउने हो । यस्तो अवस्थामा स्वदेशी स्रोत साधनको प्रयोग गरेरै सवारी चलाउन सकियो भने त हरेक वर्ष बाहिरिने खबौँ रकम बच्ने भयो । यसले अन्य विकासका कामहरू गर्न सकिन्छ नि ! अनि परनिर्भर हुनुपर्ने समस्याको पनि हल हुन्छ ।’ अबको योजना नेपालमा अहिले ५ लाख रूपैयाँबराबरका सवारी साधन हरेक दिन सडकमा गुड्छन् । यदि कुल संख्याको ५ प्रतिशत गाडीलाई हाइब्रिडको रूपमा रूपान्तरण गरे पनि ५ अर्बमा ३ खर्बको व्यापार गर्न सकिने सञ्जय बताउँछन् । एउटा कारलाई हाइब्रिड बनाउँदा २ लाख मात्रै लिने सञ्जय को योजना छ । यसरी २ लाखमा नै नयाँ तथा पुराना गाडीलाई हाइब्रिडका रूपमा ढालिने मात्र होइन, हाइब्रिड बनेपछि त्यस्ता गाडी थप १० वर्षसम्म चलाउन सकिन्छन् । यसरी फाइदा बढी भएकै कारण नेपालमा यसको बजार राम्रो हुने सञ्जय बताउँछन् । यसरी बनाइएको हाइब्रिड गाडी सामान्य गाडीभन्दा २ गुणासम्म माइलेज दिन सक्ने उनको भनाइ छ । अहिले सञ्जय र गौरव अध्ययनमा लागिरहेका छन् । जसका लागि यी दुई जनालाई ७ लाख रूपैयाँको लगानी आवश्यक छ । ‘लगानी तपाईंको, आइडिया हाम्रो ? अनि भएन त बिजनेस, देशलाई पनि हुने, हामीलाई पनि हुने,’ उनी भन्छन् । सञ्जय आइडिया स्टुडियो सिजन– ४ का ‘मेड इन नेपाल’ राउण्डका प्रतिस्पर्धी हुन् । उनीसँगै अन्य २ जनाले आफ्ना आइडिया प्रस्तुत गरिसकेका छन् भने बाँकी ३ जनाले आउने मंगलबार प्रस्तुत गर्नेछन् । आइडिया स्टुडियोले नेपालभरका ४ सय जनाबाट ३१ जना छनोट गरेर ४ वटा विधामा उनीहरूका तमाम आइडियालाई प्रस्तुत गर्दै आएको छ । यसरी हरेक विधाबाट एक प्रतिस्पर्धी विजेता बनेकालाई व्यावसायिक सहयोग पनि गर्दै आएको छ । अहिले आइडिया स्टडियोमा २४ जना नवप्रतिभालाई व्यवसायगत तालिम तथा प्रशिक्षण दिइँदै आएको छ । Original Post https://shilapatra.com/detail/25021?fbclid=IwAR1VSZ8s3pr25bwXpBYgjyexML7nGHjWRpTzdlgLlEwzE9H1DNwuIfIVKMA Watch the full episode

सिस्नुको प्रयोग गरौँ, स्वस्थ बनौँ

April 18, 2020

आइडिया स्टुडियो सिजन– ४ का मेड इन नेपाल राउण्डका विजेता कविन मलेकु घरमै बसेर स्वास्थ्यवर्द्धक खानेकुरा कसरी चिन्ने र प्रयोग गर्ने भनेर लागिपरिरहेका छन् । कविन अक्सर भन्ने गर्छन्, ‘सुगर प्रेसरको बिरामी हुनुनुन्छ ? या वजन धेरै भएर आफैँलाई भद्दा महसुस गरिरहनुभएको छ ? छ भने चिन्ता नलिनुस्, हाम्रै घरवरिपरि रहेका वस्तुले यो समस्या हल हुन सक्छ ।’ उनी भन्छन् ‘आइडिया हामी लगाउँछौँ, प्रयोग तपाईं गर्नुस् ।’ कविनले आफ्नो सिर्जनालई ‘मेडिफुड्स’काे नाम दिएका छन् । मेडिफुड विशेष गरी बिरामी, मोटोपनबाट पीडितलाई लक्षित गरेर ल्याइएको बताउँछन् । मेडिफुडमा विशेष खालको पोषणको प्रयोग गरिनुका साथै एकभन्दा बढी प्रकारका भिटामिनहरूको प्रयोग गरेर तयार पारिने हुनाले बिरामीलाई खान सहज हुने कविनको दाबी छ । त्यसो त कविनको सोचले उद्यमको बाटो पहिल्याइसकेको छ । बजारमा थोरै भए पनि कविनका मेडिफु्ड्सअन्तर्गत सिस्नुको सुप पाउन सकिन्छ । परापरागत रूपमा तरकारी बनाएर खाँदै आइएको सिस्नुलाई औषधिजन्य वस्तुको रूपमा लिन सकिन्छ । जसलाई अगाडि बढाउन प्रयास गरिरहेका छन् कविनले । सिस्नुको सुपले खासगरी सुगर, प्रेसर र मुटुरोगका बिरामीलाई विशेष फाइदा पुर्‍याउने हुनाले त्यस्ता बिरामीसम्म यो उत्पादन पुर्‍याउनसके स्वास्थ्यमा सुधार हुने कविनको दाबी छ । पहिलो सुरुवात भएकाले अहिले सिस्नुको सुप २ हजार प्याकेट मात्र बेचे पनि आगामी वर्षहरूमा यसलाई बढाउँदै लैजाने योजना छ उनको । एक वर्षमा थप ४ प्रकारका उत्पादन थप्ने योजनाअनुरुप उनी लागिपरिरहेका छन् । उक्त याेजनाका लागि कविन अब उत्पादन गर्ने मेसिनलाई थप परिस्कृत गर्दै उत्पादनलाई बढाउन ८ लाख लगानी आवश्यक रहेको बताउँछन् । यदि लगानीकर्ताले लगानी गरे सिस्नुको सुप मात्रै प्रतिदिन १ सय प्याकेट बिक्री गर्न सकिने उनको दाबी छ । उनले अहिले एउटा सिस्नुको सुपको प्याकेटलाई ६० रुपैयाँमा बजारमा बेच्दै आएका छन् । अब १ वर्षभित्रमा सिस्नुको सुपमा मात्र सीमित नरहेर सिस्नुका विभिन्न ५ प्रकारका उत्पादनलाई बजारमा ल्याउने लक्ष्य कविनले लिएका छन् र त्यहीअनुसार लागिपरिरहेका पनि छन् । यसका लागि उनले बजार अध्ययनसमेत गरिसकेका छन् । उनी भन्छन् ‘काठमाडाैंमा ३० प्रतिशत बिरामी छन् जो मुटुरोग, सुगरप्रेसर, मोटोपनाजस्ता समस्यामा जुधिरहेका छ्न । यदि ३० प्रतिशतमध्ये ५ प्रतिशतले मात्र मेडिफुड्स प्रयोग गरे पनि व्यवसायलाई अगाडि बढाउन सकिन्छ ।’ अहिले सिस्नुको सुप मात्रै २५ सय प्याकेट प्रतिमहिना बिक्री गर्ने गरेकाे र ५ वटै उत्पादनलाई बजारीकरण गर्दै छिट्टै त्यसलाई बढाएर प्रति दिन ५ प्रकारका सिस्नुको उत्पादन ५ सय प्याकेटलाई बजारमा बेच्ने उनको योजना छ । उनकाे साे याेजनाअनुसार १ महिनामा ५ प्रकाराका सिस्नुको उत्पादनबाट १२ हजार प्याकेट बजार पुर्‍याउँदा प्रतिप्याकेट १५ प्रतिशत नाफा लिन सक्नेछन् । यसअनुसार प्रतिप्याकेट ६० रूपैयाँमा बेच्दा एउटा प्याकेट बराबर ९ रुपैयाँ नाफा गर्ने कविनको भनाइ छ । यसर्थ प्रतिमहिना १२ हजार प्याकेट सिस्नुको उत्पादनबाट १ लाख ८ हजार खुद नाफा कमाउन सकिने कविनको दाबी छ । कच्चा पदार्थका लागि भने कविन आफैँ कालिकोटदेखि रोल्पाका गाउँगाउँ पुग्ने गरेका छन्, जहाँबाट उनी सिस्नु ल्याउने गर्दछन् । अहिले सम्म उनले २ हजार प्याकेट सिस्नुको सुप बेचिसकेका छन् भने आगामी दिनमा साे संख्यालाई बढाएर ५ सय प्याकेट प्रतिदिन उत्पादन गर्ने उनको योजना छ । कविन मलेकु आइडिया स्टुडियो सिजन– ४ का मेड इन नेपाल राउण्डका विजेता हुन् । उनलाई आइडिया स्टुडियोले ५ लाखको व्यावसायिक लगानीसमेत गरेको छ भने कविनजस्ता ३१ जना प्रतिभाशाली व्यक्ति जो सोचलाई उद्योगसम्म पुर्‍याउने सपना देख्छन् । आइडिया स्टुडियोले त्यस्ता व्यक्तिहरूलाई व्यवसायगत तालिम तथा प्रशिक्षणसमेत दिँदै आएको छ । Original Post 25535?fbclid=IwAR2tqgVK8JRHm63uX_sAv9liQQiweLIB0Ql-QgvxIdSOKfvEaVNO9Dck4kw Watch the full episode https://www.youtube.com/watch?v=Cl-73nkUWjU&t=1020s

बल्बपेनमा देशलाई नै आत्मनिर्भर बनाउने उद्याेगी जोशीको जोस

April 17, 2020

कोरोना भाइरस विश्वको चुनौती बनिरहँदा यसले नेपाल पनि अछुतो रहन सकेको छैन । कोरोनाकै कारण देश लकडाउनमा गएको १९औँ दिन बित्दै गर्दा कोरोनाबाट संक्रमित संख्या पनि १२ पुगिसकेको छ । विश्वव्यापी यो महामारीले गर्दा मुलुकको अर्थतन्त्र दिन प्रतिदिन धराशयी बन्दै गएको छ भने अभावले चरम रूप लिँदै गएको छ । यस्तो संकटकालीन अवस्थामा कैलालीका द्वारिकाप्रसाद जोशी भने देशलाई कसरी आत्मनिर्भर बनाउन सकिन्छ भनेर लागिपरिरहेका छन् । ढाका टोपीमा ठाँटिएका जोशीका हातभरि रङ्गीविरङ्गी कलमहरू छन् । प्रफुल्लित मुद्रामा उनी सबैलाई ती कलम देखाइरहेका छन् । तपाईंलाई अचम्म लाग्न सक्छ– ती कलममा त्यस्तो के छ, जसले सबैलाई आकर्षित गरिरहेको छ ? अनि हामीले दिनहुँ प्रयोग गरेजस्तै देखिने बल्बपेन बोकेर आइडिया स्टुडियोसम्म किन पुगे त जोशी ? किन देखाउँदैछन् जोशी सबैलाई बल्बपेन ? जोशी आफ्नै देशका ठूल्ठूला सम्झौता लेख्ने वकिलदेखि भोलिको भविष्य लेख्ने कलिला विद्यार्थीको हातहातमा स्वदेशी उत्पादन पुर्‍याउन चाहन्छन् । र त उनी भन्ने गर्छन्ः ‘एक पटक लेखेर त हेर्नुस्, जहाँ चन्द्रसूर्य झल्किएको छ । आफ्नो खुसी आफ्नैपनले दिने हो, जहाँ ढाका टोपी टल्किएको छ ।’ सधैँ आयातित बल्बपेन समातेका नेपाली हातहरूमा स्वदेशी बल्बपेन थमाउन चाहन्छन् उनी । त्यही चाहना पूरा गर्न जोशी अहिले स्वदेशमा बल्बपेन उत्पादनमा लागिरहेका छन् । सम्भवतः नेपालमा बल्बपेनका उत्पादक उनी नै एक्ला हुन् । बल्बपेनमा देशलाई आत्मनिर्भर बनाउनु नै आफ्नो प्रमुख उद्देश्य रहेको उनको भनाइ छ । मकैका विभिन्न परिकार खाने हो ? आउनुहोस् मिस्टर कर्न बल्पपेनको व्यवसाय २०१८ को तथ्यांकअनुसार बल्बपेन आयातमा मात्र नेपाली ७० करोड रुपैयाँ विदेशिएको छ, भने ४ करोडबराबरको मसी अर्थात् रिफिल आयात हुँदै आएको छ । जसमा ८० प्रतिशत भारतबाट, ११ प्रतिशत जापानबाट र बाँकी अन्य देशबाट आयात भइरहेको छ । हेर्दा सानो देखिए पनि यसले करोडौँ नेपाली रुपैयाँ विदेशिएको देख्दा जोशी खिन्न हुने गर्छन् । यही खिन्नतालाई जोसमा बदल्दै उनले नेपालमै पहिलो पटक बल्बपेन उत्पादन सुरु गरेका हुन् । वसुन्धरा पेन्स मेनुफ्याक्चरिङ सेवा सुरु गरेर उनले अहिले प्रतिमहिना करिब १ लाखको संख्यामा बल्बपेन उत्पादन गरेर बजारमा बिक्रीवितरण गरिरहेका छन् । उनले उत्पादन गरेका बल्बपेन प्रतिगोटा ६ रुपैयाँ ४ पैसा होलसेल मूल्यमा बिक्री हुँदै आएको छ । जोशी भन्छन्, ‘प्रतिगोटा ६ रुपैयाँ ४ पैसा होलसेल मूल्यमा बिक्री गर्दा प्रति बल्बपेन कम्पनीलाई १ रुपैयाँ ४ पैसा नाफा हुन्छ । यति हुँदा पनि मैले प्रतिमहिना १ लाख ४० हजार रुपैयाँ नाफा निकाल्दै आएको छु । सञ्जीवको सिर्जना : कुदाउने होइन त फोहोरबाटै गाडी ! यति सस्तोमा बल्बपेन बिक्री गर्दै आएका जोशीले विदेशबाट आयातित बल्बपेनभन्दा ११ रुपैयाँ सस्तोमा आफूले बिक्री गर्ने गरेको दाबी गर्छन् । उनी भन्छन्, ‘आयातित १० वटा बल्बपेनको एउटा प्याकेटलाई नेपाली ७५ रुपैयाँ पर्छ, मैले उत्पादन गरेको १० वटा वसुन्धरा बल्बपेनको प्याकेट जम्मा ६४ रुपैयाँमा उपलब्ध छ ।’ जोशी आफ्नो कम्पनीको उत्पादन क्षमता बढाएर प्रतिमहिना ५ लाख बल्बपेन उत्पादन गर्ने तयारीमा छन् । कैलालीमा मात्र सीमित वसुन्धरा पेनलाई अब काठमाडौंसम्म बजारीकरण गर्न उनी लागिपरिरहेका छन् । अबको १ वर्षमा ६० लाख पेन उत्पादन गरेर ८४ लाख रुपैयाँ नाफा कमाउने योजनामा जोशी छन् । यसरी विदेशबाट आयातित पेनभन्दा यहीँ नेपालमै उत्पादन गरेर सस्तोमा बेचेर पनि लाखौँको कमाइ गर्न सकिन्छ भन्ने उदाहरण उनले दिएका छन् । जोशी भन्छन्, ‘अहिले कैलालीमै छु, अब काठमाडौंमा २ महिनाभित्रमा बजारीकरण सुरु गर्दै छु ।’ जोशीको योजनाअनुरुप ३ प्रतिवर्ष ३ करोडले आयात विस्थापित गर्न सकिनेछ, त्यो पनि बसुन्धरा पेनले मात्रै । उत्पादन क्षमता प्रत्येक वर्ष बढाउँदै लैजाने उनको योजना छ । त्यसका लागि उनलाई १५ लाख रुपैयाँको लगानी आवश्यकता छ । कुल २५ लाख रुपैयाँको लगानी गर्ने सोचमा रहेका उनी आफैँले १० लाख रुपैयाँ लगानी गर्नेछन् । संकटकालीन घडीमा पनि मिसनमै व्यस्त मार्सी बुढा, को हुन् उनी ? देशको पैसा देशभित्रै खर्च होस् भन्ने उद्देश्य पालेका जोशी आइडिया स्टुडियो सिजन ४ का मेड इन नेपाल राउण्डका प्रतिस्पर्धी हुन् । उनीसँगै अन्य २ जनाले पनि आ–आफ्ना आइडिया प्रस्तुत गरिसकेका छन् भने बाँकी तीन जनाले आउने मंगलबार प्रस्तुत गर्नेछन् । आइडिया स्टुडियोले नेपालभरका ६ सय जनाबाट ३० जना छनोट गरेर ५ वटा विधामा ती तमाम आइडियाहरूलाई प्रस्तुत गर्दै आएको छ । यसरी हरेक विधाबाट एक प्रतिस्पर्धीलाई विजेता बनाउँदै व्यावसायिक सहयोग पनि गर्दै आएको छ । अहिले आइडिया स्टुडियोले २४ जना नवप्रतिभालाई व्यवसायगत तालिम तथा प्रशिक्षणसमेत दिँदै आएको छ । Original Post https://shilapatra.com/detail/25246?fbclid=IwAR0AQCzdzmeWmzG7mZZZ1Df8LIqvWd0I9PYFM9e0LEco2OgYMq264pFH04A Watch the full episode

मकैका विभिन्न परिकार खाने हो ? आउनुहोस् मिस्टर कर्न

April 17, 2020

कोरोनाका कारण घरमा थुनिएर बसेको पनि १७ दिन भइसक्यो । खाजाका लागि जोहो गरेको सामान पनि सकिइसक्यो होला । अहिले शहरी क्षेत्रमा बसेका करिब ६० प्रतिशत मानिस गाउँ फर्केका छन् । गाउँमा खाना र खाजा पनि उही मौलिक होला- भात, दाल, तरकारी र खाजामा मकै-भटमास । सुरुसुरुमा त घरको न्यानोपन, त्यसमाथि गाउँले खाजाले सबैलाई बालापनमा पक्कै पनि पुर्‍याएको हुनुपर्छ । किनकि हामी सबैले मकै-भटमास, आमाको हातको गुन्द्रुकको अचार खाएकै छौँ । एक दिन, दुई दिन भन्दाभन्दै १७ दिन कटिसक्यो । अब त यी खानेकुराबाट पनि वाक्क लाग्न थालिसक्यो होला । हो, तपाईं हाम्रो घरमा भएको र दिनहुँ एउटै स्वादमा खाइरहनुभएको मकैका मीठामीठा परिकारहरूका बारेमा कुरा गर्नेछौँ- त्यो पनि तपाईं हामीले खाने सडक छेवैमा राखिएका पकौडा पसलदेखि पाँचतारे होटलकै स्वादमा । अचम्म लाग्यो ? मकै भुटेर, हरियो मकै पोलेर, उसिनेर र पिसेर ढिँडो मात्र खाने हामी नेपालीलाई अचम्म लाग्नु स्वाभाविक नै हो ? आखिर मकैले नै सडकदेखि पाँचतारे होटलसम्मको स्वाद दिन सक्छ त ? प्रश्न उब्जिन सक्छ । पक्कै पनि सक्छ । यो गज्जबको जुक्ति लगाएका छन् – राजकुमार अधिकारीले । नेपालमा अत्यधिक मात्रामा उत्पादन हुने मकैलाई नेपालीहरूले प्रयोग गर्न नजानेको भन्दै नयाँ स्वरूपमा ल्याएका छन् अधिकारीले, जसलाई उनले मिस्टर कर्नको नाम दिएका छन् । सडकमा बसेर मकै पोल्नेदेखि मकैका परिकार बनाएर बेच्ने साना व्यवसायीहरूलाई तालिम दिएर उद्यमी बनाउने सोचले अगाडि बढिरहेका छन् अधिकारी । अधिकारीसँगै मकैका परिकारलाई विस्तार गर्ने सोचमा छन्- निश्चल जोशी र दुर्गा सुवेदी । यस्तो छ योजना अधिकारीका अनुसार अहिले एउटा आउटलेट अर्थात् एउटा शाखाबाट १ दिनमा १२ हजार रुपैयाँको मकैका परिकार बेच्दा ४ हजार २ सय रुपैयाँ फाइदा लिन सकिन्छ । यसरी मकैका परिकार बनाएर मात्र एउटा शाखाले वार्षिक रूपमा १५ लाख ३३ हजार रुपैयाँ नाफा कामाउन सकिन्छ । यसका लागि मिस्टर कर्न टिमले सातवटै प्रदेशमा मकैका परिकार पस्कने जमर्को गरेको छ । यसो हुँदा एउटा शाखा खोल्न १० लाख रुपैयाँ लगानी चाहिने अधिकारीको भनाइ छ । यसरी खोलिएका प्रत्येक शाखाबाट एउटा फ्रेन्चाइजले मासिक २५ हजार रुपैयाँ कमाउन सक्नेछन् । त्यसको ५ प्रतिशत रोयल्टी भने मिस्टर कर्नलाई आउनेछ । नेपालमा पहाडी र तराईका ८० प्रतिशत क्षेत्रमा मकै उत्पादन हुँदै आएको छ, जसमध्ये व्यावसायिक रूपमा मकै खेती गर्नेहरू १५ देखि २० प्रतिशतको हाराहारीमा मात्र छन् । बाँकी ६० प्रतिशत क्षेत्रमा उत्पादन हुने मकै घरेलु रूपमै प्रयोग हुँदै आएका छन् । यदि बाँकी ६० प्रतिशत क्षेत्रमा उत्पादन भएका मकैलाई पनि व्यावसायिक रूप दिने हो भने कृषक मात्र नभएर सडक छेउमा मकै पोल्ने व्यवसाय गर्नेहरूलाई पनि उद्यमी बनाउन सकिने अधिकारीको भनाइ छ । नेपालको सिन्धुपाल्चोक जिल्लामा पहिलो पटक स्विट कर्न अर्थात् गुलियो प्रकारको मकै उत्पादन गरिसकेकाले नेपाली वातावरणमा गुलियो स्वादका मकै उत्पादन गर्न सकिने बताउँछन् अधिकारी । यसरी ६० प्रतिशत कृषकलाई व्यावसायिक बनाउँदै सातै प्रदेशमा रोजगारी सिर्जना गर्ने उद्देश्य छ उनको, जसअन्तर्गत रेस्टुराँहरूमा मकैको माग बढ्ने देखिन्छ । त्यति मात्र नभएर कृषि, होटल व्यवसायमा सयौँलाई रोजगारीसमेत दिन सकिने अधिकारीको योजना छ । अहिले मिस्टर कर्न नामक यो व्यवसायको एउटा मात्र शाखा सञ्चालनमा रहेको छ । सुरुवाती चरणमा काठमाडौंको न्यूरोड, बुटवलमा शाखा खोल्ने तयारीमा छन् । विभिन्न क्षेत्रमा शाखा खोलिए पनि यसको केन्द्रीय भने काठमाडौंमा नै रहनेछ । यसरी ‘सेन्ट्रल किचन’ बनाउनका लागि अब मिस्टर कर्नलाई १५ लाख रुपैयाँको लगानी आवश्यक पर्ने अधिकारी बताउँछन् । मकैका परिकारहरू अहिले नेपालमा फाट्टफुट्ट मात्र देखिँदै आएका छन् मकैका परिकारहरू । मिस्टर कर्नले भने २० प्रकारका परिकारहरू खानाका पारखीहरूलाई पस्कँदै आएको छ, जसमा मकैको चिया, सुपदेखि लिएर भेज पिजालगायत २० प्रकारका परिकारहरूको स्वाद पाउन सकिन्छ । यसका लागि लोकल मकै र स्विट कर्न अर्थात् गुलियो प्रकारको मकैको प्रयोग गरिँदै आएको छ । सामान्यतया नेपालमा यस्तो स्विट कर्नको खासै प्रयोग छैन । उत्पादन पनि नहुने हुनाले विदेशबाट स्विट कर्नको बिउ नेपालमा भित्र्याएर आफ्नै देशमा उत्पादन थाल्ने योजना रहेको अधिकारीका सहकर्मी निश्चल जोशी बताउँछन् । यस प्रकारको मकैको उत्पादन सुरु गर्नका लागि कृषि विभागसँग पनि सहकार्य गरिरहेको र उत्पादन गर्नका लागि कृषकलाई तालिमसमेत दिने योजना छ । अहिले भारत, स्विट्जरल्याण्डलगायतका देशबाट मकै आयात गर्दै आएको जोशी बताउँछन् । त्यसैले अब नेपालमै उत्पादन गरेर मकैको बजारीकरण गर्ने मुख्य उद्देश्य मिस्टर कर्नको छ । यसरी बनाउनुहोस् घरमै मकैका परिकार मकैको सुप सुरुमा १ सय ५० ग्राम मकै लिनुहोस् र त्यसलाई २ भाग बनाउनुहोस् । १ भागलाई मिक्स्चरमा राम्रोसँग पिस्ने र बाँकी रहेको अर्को भाग मकैका दानै राख्ने । त्यसपछि सस्पेन्स वा कुनै भाम्हडामा ३ सय मिलिलिटर पानी राखेर तताउने । पानी उम्लिएपश्चात् पिसिएको मकैको पिठो राख्ने । अदुवा, लसुन स्वादअनुसार राख्ने । त्यसमा स्वादअनुसार घीउ र तिलको तेल हाल्ने । अघिको बाँकी रहेको १ भाग दाना मकै पनि राखेर ५ मिनेट राम्ररी पकाउनुहोस् । यसरी तयार भएको सुपमा तपाईंले थोरै हरियो प्याज र स्वादअनुसार कागती राख्न सक्नुहुन्छ । यसरी घरमै बसेर मकैको सुप बनाउन सकिन्छ । यो स्वास्थ्यका लागि पनि निकै लाभदायक हुने हुनाले परिवारमा सबै उमेरकाले खान सक्नेछन् । अमेरिकी कर्न आवश्यक सामान स्विट कर्न- ५ सय ग्राम कर्न फ्लोर- ५० ग्राम मैदा- २० ग्राम सोयाविन वा सूर्यमुखी तेल घीउ वा तिलको तेल मरिचको धुलो अदुवा र लसुन हरियो प्याज खुर्सानीको धुलो र आवश्यकअनुसार नुन सुरुमा स्विट कर्नलाई कुकरमा हालेर २ सिठी लगाउनुह‍ोस् । मकै पाकिसकेपछि पानी निकालेर त्यसमा कर्न फ्लोर, मैदा, स्वादअनुसार नुन र मरिचको धुलो राखेर मकैलाई राम्ररी मोल्ने । त्यसपछि कराहीमा तेल तताएर सो मकैलाई डिप फ्राई गर्ने । यसरी तेलबाट मकै फ्राई गरेर निकालेपछि फ्राई प्यानमा राखेर आवश्यकताअनुसार हरियो खुसार्नी वा धुलो खुर्सानी, अदुवा, लसुन राख्ने र २ मिनेटसम्म घीउ वा तिलको तेल राखेर पकाउने । यसरी तयार गर्न सकिन्छ घरमै बसेर अमेरिकन कर्न । अहिले मकैका परिकारका लागि मिस्टर कर्नले झम्सिखेलमा शाखा स्थापना गरिसकेको छ भने न्यूरोड र बुटवलमा तयारी अवस्थामा छ । केही समयपछि भने सातै प्रदेशमा पुर्‍याउने योजना छ । राजकुमार अधिकारी आइडिया स्टुडियो सिजन ४ को नवौँ एपिसोडअन्तर्गतका मेड इन नेपाल राउण्डका प्रतिस्पर्धी हुन् । उनीसँगै यस राउण्डमा ६ जनाले आफ्नो आइडिया प्रस्तुत गर्नेछन्, जसमा ३ जना आइडिएटरले आफ्नो आइडिया प्रस्तुत गरिसकेका छन् भने बाँकी आइडिएटरले अर्को हप्ता प्रस्तुत गर्नेछन् । यसरी हरेक राउण्डमा आइडिया स्टुडियोले एक उत्कृष्ट प्रतिस्पर्धीलाई विजेता बनाउँदै ५ लाख रुपैयाँ बराबरको व्यावसायिक सहयोगसमेत गर्दै आएको छ । ‘सोचदेखि उद्यमसम्म’ नारा लिएर सुरु भएको आइडिया स्टुडियोले २४ जना सिर्जनशील युवाहरुलाई तालिम, परामर्श र लगानीको माध्यमबाट उद्यमसम्मको बाटो पहिल्याउन सहयोग गर्दै आएको छ । Original Post https://shilapatra.com/detail/24923?fbclid=IwAR1EoZn113YVcFE7Y0bjgxgmx5-eKSAW-yiX-wXAzoS_AKDkQ83fvX60_mE Watch the full episode

देशभरीका ४ सयको बीचबाट ‘आइडिया च्याम्पियन’ बने हुम्लाका दिपक बुढा | News Feature by Onlinedabali| March 31 2020

April 3, 2020

धनन्जय बुढा | १९ चैत काठमाडौ । हुम्ला जिल्लाका दिपकबहादुर बुढा आइडिया स्टुडियो सिजन ४को च्यम्पियन बनेका छन् । मंगलबार राति ललितपुरमा भएको अन्तिम प्रतिस्पर्धामा उनले Social Impact को Title बिजेता बनेसँगै ५ लाख नगद प्राप्त गरेका हुन् । हरेक वर्ष नयाँ आइडिया जुन आइडियाले उद्योगकोरुप लिएर समाजमा सकारात्मक प्रभाव पार्न सक्ने करिब ४ सय प्रतिश्पर्धीरुको तीन महिनासम्म चलेको आइडिया स्टुडियो नेपालका कार्यक्रम संयोजक अनिल गन्धर्बले अनलाइन डबलीलाई बताए । संयोजक गन्धर्बले लुकेर रहेका तर समाजमा ब्यापकरुपमा सकारात्मक प्रभाव पारिरहेका प्रतिभाहरुबाट आइडिया अथार्त सकारात्मक सोँचको खोजि कार्य विगत ४ वर्षदेख गर्दै आएको बताए । बिजयी बुढाले ‘मिशन मार्शी’ शिर्षकमा आफ्नो धारणा र उपाय विस्तार गरेर फाइनल जितेका थिए । कर्णालीप्रतिको सदियौंदेखि भोकमारी, गरिवी र पिछडिएको उपमा गलत भएको र बरु कसैले मागी खाने भाँडो बनाउन यसो गरेको बुझाई उनको धारणा थियो । अर्कोतिर काठ्माडौं, नेपालगञ्जजस्ता शहरहरु यति सम्पन्न हुँदाहुँदै पनि रोगको शिकार हुने कुरा पनि सोचनिय भएको बताउँदै गन्धर्बले भने,- “हामीले के बुझ्नुपर्छ भने कणार्ली अर्गानिक खाद्यन्‍नको खानी हो भोकमारी होइन भातमारी हो, शहरहरुमा विसादीयुक्त खाना खाइरहेकाछौं त्यसैले रोगी भएका हौं ।” बुढाले कर्णाली जस्तो ठाउँलाई सरकारले कृषिको लागि जोड गर्नु पर्छ, अनि त्यही अर्गानिक खाद्य पदार्थको सहरमा बजारीकरण गर्नुपर्छ, त्यसबाट गाउँ र शहर जोडिने र स्वस्थ र सुखी नेपालीको आधार तयहुने उनले पुष्टि गरेक थिए । सो कार्यक्रमको औपचारिक वृहत रुपमा घोषणा गर्ने कार्यतालिका भएपनि विश्वब्यापी महामारी कोरोनाको असरको कारण केही पर सारिएको आयोजकले बताएको छ Watch the full episode Original Post

समाचारउद्योगराेजगार संकटकालीन घडीमा पनि मिसनमै व्यस्त मार्सी बुढा, को हुन् उनी? | News Feature by Shilapatra | April 1 2020

April 3, 2020

सम्झना घिमिरे | काठमाडाैं, १९ चैत आज चैते दसैँ । सबैको घरमा विभिन्न परिकारहरू बनाइएको होला । नबनाउन् पनि किन ? आखिर हिन्दु धर्मावलम्बीहरूको दसैँ जो पर्‍यो । परिवार अफन्तहरूसँग भेटभाट रमाइलो गर्ने दिन । तर, अफसोच ! विश्वव्यापी फैलिएको कोरोनाले गर्दा अधिकांश नेपाली घरभित्र थुनिएका छन् । त्यसैले पनि हुन सक्छ । यस पटकको चैते दसैँको रौनक खासै छाएको छैन । बजारमा अभाव, मनमा त्रास र पीडामा रहेको बेला चार्डपर्व मनाउने कुरै आएन । हामी सबै जीवन लम्ब्याउने आशामा घरभित्रै थुनिइरहँदा मार्सी बुढा भने मिसन पूरा गर्ने सोचले कर्णालीदेखि काठमाडौंसम्म आएका छन् । आखिर उनको मिसन के हो ? कुनै आईएसआई वा ‘र’ का एजेन्ट त होइनन् उनी जो संकटकालीन अवस्थामा पनि मिसनमै खटिइरहेका छन् । आखिर को हुन् मार्सी बुढा ? दौरा सुरूवाल कोट र ढाका टोपीमा ठाँटिएका मार्सी बुढा उर्फ दीपकबहादुर बुढा कर्णालीका रैथाने हुन् । उनी कर्णालीदेखि काठमाडौंसम्म त्यसै आएका होइनन् । कर्णालीमै जन्मिएर हुर्किएका दीपक कर्णालीलाई काठमाडौंका व्यक्तिव्यक्तिको स्वादमा रूपान्तरण गर्ने मिसन पूरा गर्ने सपना बोकेर आएका हुन् । आफ्नो मिसनबारे मार्सी बुढा साहित्यिक पारामा भन्छन्ः ‘कर्णालीको विम्ब बदल्ने सपना छ मेरो, आफ्नै जीवनमा साकार पार्ने संकल्प हो मेरो बरू मार्सी फलाउँछु, चौँरी चराउँछु, स्वदेशमै श्रम र सीप बगाउँछु, कर्णालीको विम्ब बदल्ने सपना हो मेरो ।’ यस्तो मिसनमा लागिपरेका मार्सी बुढा अत्यन्तै हँसिला र साहित्यिक व्यक्ति हुन् । आफ्नो मिसनबारे समेत कवितात्मक शैली बताउने उनी साहित्यिक व्यक्ति मात्र नभएर उद्यमीसमेत हुन् । राम्रो उद्यमी बन्ने आफ्नो सपनालाई दीपक अर्थात् मार्सी बुढा ‘मिसन मार्सी’को संज्ञा दिन्छन् । मिसन मार्सी मार्सी चामलको भात । तपाईं हामी कतिले यो चामलको भातको स्वाद नचाखे पनि यसबारेको चर्चा भने निक्कै सुनेका छौँ । कतिपयले खानु पनि भएको होला र यसको चर्चा पनि स्वतःस्फूर्त गर्नुभएकै होला । हाम्रा नेताहरू पनि मार्सी चामलको भातको चर्चाले नचुलिएका होइनन् । हो, यही मार्सी चामललाई कर्णालीदेखि काठमाडौँसम्म ल्याएर प्रत्येक खानाप्रेमीहरूलाई चखाउने मिसन नै दीपकको सपना हो अर्थात् उनको ‘मिसन मार्सी’ । बेचिएको गरिबी विकट मानिने कर्णाली क्षेत्रमा ६० प्रतिशतभन्दा बढी जनता गरिबीको चपेटामा छन् । यस क्षेत्रमा बेलाबखतमा भोकमरी लागेको समाचार पनि सुनिँदै आएको छ । गरिबीको पीडाले पेलिएर निस्केका हुन् दीपकबहादुर बुढा, अर्थात् मार्सी बुढा । उनी भन्ने गर्छन्, ‘हाम्रो गरिबीलार्ई बेचेर स्रोत साधन परिचालन गर्नुको साटो विदेशी वस्तु किनाइरहेका छन् । घरघरसम्म पुर्‍याइरहेका छन् । चेतना होइन वस्तु पुर्‍याइरहेका छन् । जसले गर्दा घरमा फलेको वस्तुले भन्दा आयातित गुणस्तरहीन वस्तुले घर भरिने गरेका छन् ।’ मार्सी बुढाको मुख्य उद्देश्य भनेको नै चेतनासँगै गाउँघरमै उत्पादित वस्तुलाई कर्णालीमा मात्र होइन, सिंगो देशभरि नै सबैको घरमा राज गराउनु हो । मार्सी बुढाले कर्णालीको विकासका लागि मुख्य विम्बको रूपमा उभ्याएका छन् मार्सी चामललाई । उनका अनुसार कर्णाली क्षेत्रमा वर्षमा १ लाख हेक्टर क्षेत्रफलमा मार्सी धान उत्पादन हुन्छ । स्वास्थ्यका लागि अति नै लाभदायक मानिने र जुनसुकै रोगका लागि पनि राम्रो गर्ने यो बहुगुणी मार्सी चामलको भात राजघराना र राणाहरूले मात्रै प्रयोग गरे पनि अहिले हुनेखाने वर्गहरूको घरमा समेत पाक्न थालेको छ । यसलाई महँगो खाना पनि भन्ने गरिन्छ । यो जातको चामल विदेशमा समेत ब्राउन राइसको रूपमा निकै चर्चित छ । हो, यही चर्चालाई आयस्रोतको रूपमा अगाडि बढाउँदै दीपकले ल्याएका छन् मिसन मार्सी उद्यम । कर्णालीको सपना– काठमाडौंलाई अर्ग्यानिक बनाउने उपत्यकामा घुइँचो लागेर रासायनिक मलबाट उत्पादित खाद्यवस्तु किनेको देख्दा नमीठो लाग्छ दीपकलाई । यही नमीठो अनुभूतिलाई उनले बिजनेसको रूप दिएका छन् । कर्णालीमा १ लाख हेक्टरमा उत्पादन हुने मार्सी धानको चामललाई काठमाडौंमा ल्याई सहज र सुलभ तरिकाले बेची काठमाडौंलाई नै अग्र्यानिक बनाउने सोच छ उनको । मार्सी बुढाको भावी योजना ५ जनालाई रोजगारी दिइरहेका मार्सी बुढाले अहिले एउटा स्टोरबाट मात्रै दिनमा झण्डै १५ हजारको कारोबार गर्दै आएका छन् । उनको स्टोरबाट दैनिक ५० केजी मार्सी धानको चामल काठमाडौंमा बिक्री हुँदै आएको छ । कर्णालीका ५ जिल्लाबाट संकलन गरेर ल्याएको मार्सी चामललाई काठमाडौंमा अझ विस्तार गर्ने योजनाअनुरूप उनी अब स्टोरमा मात्र सीमित नरही अनलाइन, हेल्थ क्लब र डिपार्टमेन्टल स्टोरसम्म पुर्‍याउने योजनामा छन् । यी सबै स्थानमा पुर्‍याउन सके ५० केजीदेखि ५ सय क्विन्टलसम्म चामल कर्णालीबाट काठमाडौंमा बेच्ने योजनामा छन् । यसका लागि उनले १ करोड रुपैयाँको लगानी गर्नुपर्ने अनुमान गरेका छन् । बजारसमेत अध्ययन गरिसकेका मार्सी बुढा काठमाडाँैका ४० लाख मानिसमध्ये २० प्रतिशतलाई १ केजी चामल बेच्न सके मात्रै पनि २ सय क्विन्टलभन्दा बढीको व्यापार हुने दाबी गर्छन् । त्यति मात्र होइन, कर्णालीलाई गरिब जिल्लाको उपमा हटाउँदै नेपालको पहिलो अग्र्यानिक क्षेत्रको रूपमा स्थापित गर्ने योजना छ उनको । उनी भन्छन्, ‘मेरो उद्यमबाट १७ लाख कर्णालीवासीको मुहारमा मुस्कान छर्न सकूँ– अग्र्यानिक मार्सी धान उत्पादन गरेर ।’ भावनालाई उद्यमसम्म पुर्‍याइदिने आइडिया स्टुडियो भावनात्मक रूपमा मात्र उद्यम गर्न नसकिने बुझेर दीपकले त्यही भावनालाई उद्यमसम्मको बाटो दिन आइडिया स्टुडियो आएको बताउँछन् । प्रविधिको विकाससँगै उद्यम गर्ने शैलीलाई परिवर्तन गर्नुपर्छ भन्ने कुरा उनले आइडिया स्टुडियोबाटै पहिल्याए । दीपकबहादुर बुढा आइडिया स्टुडियो सिजन– ४ को सोसल इम्प्याक्ट राउण्डका विजेता हुन् । ५ जना प्रतिस्पर्धीलाई उछिन्दै उनी सोसल इम्प्याक्ट राउण्डका विजेता बनेका हुन् । आइडिया स्टुडियोले विजेता दीपकलाई ५ लाख रुपैयाँको व्यावसायिक सहयोग गरेको छ । ‘सोचदेखि उद्यमसम्म’को नारा लिएर सुरू भएको आइडिया स्टुडियोले २४ जना सृजनशील युवाहरूलाई तालिम, परामर्श र लगानीको माध्यमबाट उद्यमसम्मको बाटो पहिल्याउन सहयोग गर्दै आएको छ । Watch the full episode Original Post प्रकाशित मिति: बुधबार, चैत १९, २०७६

नयाँ सोच, नौलो उत्पादन : आइडियाले दिएको ऊर्जा | News Feature by Shilapatra | March 26, 2020

March 30, 2020

सम्झना घिमिरे | काठमाडौं, १३ चैत कोरोनाको डरले घरमै बस्नुभएको छ ? भागदौडको जीवनमा अभ्यस्त भइसकेका तपाईं हामीलाई घरभित्रै बस्न निकै सकस भइरहेको होला । जताततै कोरोनाको चर्चा छ । घरमा बसौँ, कसरी स्वस्थ खानेकुरा खाने ? कसरी कसैलाई नभेटी, नछोई आवश्यक सामान किन्ने भन्ने अन्योल अहिले सबैमा छ । पछिल्लो केही हप्ताबाट छिमेकी देशहरूसँगका नाका सबै ठप्प छन् । त्यसैले नेपालीमा अहिले एउटै चिन्ता छ, कोरोनाले भन्दा छिटो अभावले पो मार्छ कि भन्ने । हुन पनि नेपाल ८० प्रतिशत आयातमा निर्भर छ । नुनदेखि सुनसम्म विदेशबाटै आयात गर्नुपर्ने अवस्था छ । यसले गर्दा कोरोना भाइरसभन्दा पनि पीडादायी बन्दै छ अभावको भय । यस अवस्थामा अभावलाई अवसरमा परिणत गरी केही सिर्जनशील युवाहरू भने मुलुकलाई आयातमा परनिर्भरबाट आत्मनिर्भर कसरी बनाउने भन्ने दिशामा लागिपरिरहेका छन् । लामो समयदेखि कोरोनाको जोखिम र त्रासलाई पर सार्दै सुरक्षित तवरमा दिनरात स्वदेशी उत्पादनलाई वृद्धि गर्दै घरगाउँमा भएका स्रोत, साधनलाई कसरी उपयोग गरी अभाव टार्ने भन्ने योजनामा छन्- अस्मिता उपाध्याय र अनु कार्की । हामी नेपाली, हाम्रो राष्ट्रिय खाना गुन्द्रुक र कोदोको ढिँडो । पक्कै पनि कोदोबाट अपरिचत हामी कोही छैनौँ । कोदोको ढिँडो, रोटी, खोले आदि हामी सबैले खाएकै छौँ । यी घरेलु खानाबाट वाक्क भएर अचेल शहरतिर कोदो खासै खाँदैनन् । रगत-पसिना बगाएर फलाएको कोदोले रक्सी मात्र बनाइन्छ, जसले गर्दा किसान बजार नपाएर हैरान छन् । कोदो विस्तारै लोकल रक्सी बनाउने कच्चा पदार्थमा सीमित हुँदै आएको छ । तर, के तपाईंलाई थाहा छ- अस्मिता उपाध्याय र अनु कार्कीले कोदोबाट हजुरबुबादेखि नातिसम्मलाई मनपर्ने गरी नयाँ परिकार दिदै छन्- कदोको कुकिज बनाएर । भोक लाग्यो, चिया पकाएर कुकिज खायो । कतै क्याफेमा गयो, सरल कुकिज नै । कतै घुम्न जाँदा पनि छिटो अनि मीठो कुकिज नै । कुकिज कुकिज हजुरबुबादेखि नातिसम्मलाई मनपर्ने चिज । मार्केटमा माग बढ्दो छ । विदेशबाट थरीथरीका कुकिज नेपाल आउँदा नेपालमै स्वस्थ्यवर्द्धक कुकिज किन नबनाउने भन्दै उपाध्याय सोचमग्न हुन्थिन् । सोच्दासोच्दै लमजुङमा नै कोदो उत्पादन गर्ने किसानले गरेको दु:ख र बजार नपाएर कुहिएको कोदोलाई सम्झिइन् । कोदोबाट किन नबनाउने कुकिज ? शहरमा ६० प्रतिशतभन्दा बढी वृद्ध तथा वयस्कहरूलाई चिनी रोग छ । सुगर रोगीका लागि पनि हुने, स्वास्थ्यका लागि पनि हुने अनि शहरियालाई पनि र गाउँलेलाई पनि । यही सोचलाई उद्योगको रूप दिन उपाध्याय र कार्की अहिले कुकिज बनाउन व्यस्त छन्, त्यो पनि स्वदेशी कोदोबाट । उनीहरू विजनेसलाई कोदो कागुनो नाम दिँदै कोदोबाट कुकिज बनाउने योजनामा छन् । पौष्टिक तत्त्वले युक्त कोदोलाई बजारमा ल्याउँदा विभिन्न प्रकारका रोगीहरूलाई थप सहयोग पुर्‍याउने उपाध्यायको दाबी छ । उनको पहिलो टार्गेट अस्पतालका बिरामी र घुम्न जानेहरू हुन्, जो स्वस्थ र छिटो मीठो खानाको खोजीमा हरदम हुन्छन् । उमेरले सानै भए पनि सोचमा पक्का रहेकी उपाध्याय आइडिया स्टुडियोको साथबाट कोदोलाई बजार दिन लागिपरिरहेकी छन् । उनी उत्पादन मात्र नभएर उत्पादनको बजारीकरण कसरी गर्ने भन्नेमा पनि उत्तिकै चनाखो छन् । बजारीकरण गर्न उनी कुकिजको बाहिरी आवरणमा पनि मौलिकता झल्काउने र किसानको पसिना झल्काउने सोचमा छन् । उनी निर्धक्कका साथ भन्छिन्, ‘कुकिज खानुभन्दा अगाडि तपाईंको अधिकार हो त्यसबारे जान्न पाउने । कहाँबाट अनि कसरी उत्पादन भएको छ भनेर जान्ने । त्यसैले हामीले कुकिजको प्याकेजिङलाई पनि ध्यानमा राखेका छौँ ।’ मौलिक शैलीमा फरक स्वादको उपाध्यायको कुकिजले आइडिया स्टुडियोका निर्णायकहरूलाई पनि लोभ्यायो । निर्णायक तथा गायिका आनी छोयिंग ड्रोल्मा कुकिज खाँदै तारिफ गर्दै भन्छिन्, ‘तपाईंको यो कुकिज म यहाँ मात्र होइन, घर लगेर सबैलाई खुवाउँछु । साँच्चै कल्पना पनि गरेकी थिइनँ यतिधेरै मीठो होला भनेर ।’ उनले यसो भन्दै गर्दा निणर्यकहरू पनि होमा हो मिलाइरहेका िए । आखिर नमिलाउन् पनि किन, उपाध्यायको उत्पादन नै यति मीठो छ । उपाध्यायले त किसानले फलाएको फललाई प्रयोगमा ल्याइन्, उता मितेस श्रेष्ठ र सुप्रिम था भने अर्गानिक खेती गर्न चाहेर पनि गर्न नसकिरहेका किसानलाई कसरी अर्गानिक खेतीमा अग्रसर गराउने भन्नेमा लागिपरिरहेका छन् । यदि मल नै अर्गानिक भएन भने फल कसरी आर्गानिक हुन सक्ला ? हो, यही सोचले उनी जैविक किटनाशक मल बनाउन लागिपरिरहेका छन् । मितेस नेपालमै पाइने प्राकृतिक वस्तुहरूबाट जैविक मल उत्पादन गरेर अर्गानिक उत्पादनलाई बढाउन सकिनेमा विश्वस्त छन् । यो मल किटनाशक हुनुका साथै स्वस्थ पनि हुने र अन्य मलहरूको तुलनामा सस्तो पनि पर्ने हुन्छ । सस्तो र आफ्नै वरपरका प्राकृतिक वस्तुहरुबाट बनाइएको किटनाशक मलले स्वास्थ्यमा पनि फाइदा पुर्‍याउँछ अनि भएनन् त किसान खुसी ? किसान मात्र होइन, मलबाट फल फलाएर स्वस्थ कुकिज खुवाउने सपना बोकेकी उपाध्याय पनि मितेस श्रेष्ठ र सुप्रिम थाको योजना देखेर दंगै छन् । उपाध्याय, था र श्रेष्ठ हामीलाई कसरी स्वस्थ खानेकुरा प्रवाह गर्ने भनेर लागिपरिरहेका छन् । खानाबाट स्वस्थ त पक्कै हुन्छौँ हामी सबै । तर, स्वस्थ खाएर शरीरलाई सुहाउने पोसाकमा ठाँटिँदै हिँड्ने रहर कसलाई पो नहोला र ? विजय परियार भने हामीलाई सुहाँउदो पोसाक बनाएर सजाउने योजनामा तल्लीन छन् । विजय परियारले मिस्टर परियार नामक एप ल्याएका छन्, जसले टेलरिङको काम गर्छ । टेलिरिङ मात्र नभएर सीप भएर पनि ग्राहकको अभावमा विरक्तिएका आम सिलाइकटाइ गर्ने सिपालु व्यक्तिहरूलाई रोजगारी पनि दिनेछ । तपाईं हामीलाई धेरैचोटि एउटा पोसाक सिलाउन कुन टेलरमा दिने ? कसले राम्रो बनाउँछ ? कतै आफ्नो कपडा उल्टै बिगारी पो दिने हुन् कि ? भन्ने संकाले सताइरहेको हुन्छ । हामी सबै सस्तो पनि, छिटो पनि अनि आफूले भनेजस्तो पनि लुगा सिलाउने ठाउँ खोजिरहेका हुन्छौँ । हो, त्यही खोजीलाई बजार बजार डुलाउनुको साटो मिस्टर परियार एपले चाहिँ एकै ठाउँमा बसेर पूरा गर्ने योजना बनाएको छ । यसका लागि परियारले बजार पनि अध्ययन गरिसकेका छन् । उनी भन्छन्, ‘उपत्यकामा हजारौँ ग्राहकहरू दिनभर कहाँ कपडा सिलाउन दिने भन्दै भौँतारिइरहेका हुन्छन् । तिनै ग्राहकहरूलाई यो एपबाट सजिलै टेलरिङ सुविधा दिन सकिन्छ । एपमा टेलर व्यवसायीहरू पनि जोडिने हुँदा व्यवसायी एकत्रित हुन्छन् । यसले बजारमा स्वच्छ प्रतिस्पर्धा गराउँछ अनि ग्राहकलाई कपडा कहिले बन्छ भनेर बस्नुपर्ने बाध्यता पनि हुँदैन।’ परियार मिस्टर परियार एपले ग्राहकलाई थप सहज बनाउनुका साथै व्यवसायमा पारदर्शिता पनि कायम गर्नेमा ढुक्क छन् । आइडिया स्टुडियोको उत्पादन आइडिया स्टुडियोले हरेक १५ दिनमा युवाहरूलाई आफ्नो सिर्जना प्रस्तुत गर्दै उनीहरूको सोचलाई उद्योगसम्म पुर्‍याउने बाटो तय गर्दै आएको छ । माथि उल्लेखित योजनाहरू पनि आइडिया स्टुडियो सिजन ४ का सोसल इम्प्याक्ट राउण्डका प्रतिस्पर्धीहरूको हो । प्रतिस्पर्धीहरूको सिर्जनालाई सम्मान गर्दै आइडिया स्टुडियोले प्रत्येक राउण्डका विजेताहरूलाई ५ लाख रुपैयाको ब्यवसायीक लगानी गर्दै आएको छ। आइडिया स्टुडियोमा अहिले २४ जना प्रतिस्पर्धामा छन् । Watch the full episode Original News प्रकाशित मिति: बिहीबार, चैत १३, २०७६, ०९:४५:००